273. Yer ostidagi inshootlarda yoki rezervuar ichida ishlaganda qutqarish kamarlari va
arqonlarini qo‘llash majburiydir.
Qutqarish kamarlarida orqa tomondan yelka kamarlari va ularning kesishishida
qutqarish kamarini bog‘lash uchun halqa bo‘lishi shart. Kamar shunday moslanishi
kerakki, bunda halqa odam kuragidan past bo‘lmagan joyda joylashsin. Elka
kamarlarisiz bel kamarlarini qo‘llash man etiladi. Qutqarish arqonining boshqa uchi
kuzatuvchining qo‘lida bo‘lishi shart.
274. Gaz xavfli yer ostidagi inshootda yoki rezervuarda ishlayotgan va kuzatuvchi
orasida aloqa bog‘lash uchun quyidagi signalizatsiya qo‘llaniladi:
inshootda ishlayotgan odam qutqarish arqonini bir marta tortib qo‘ysa bu “Shlang va
arqonni tort” degani bo‘ladi. Bunda tortishni, kuzatuvchi tomonidan signal (bir tortib
qo‘yish) berilganidan va yer ostidagi gaz xavfli inshoot yoki rezervuardan bir tortish
javob olingandan so‘ng boshlash mumkin. Agar javob qaytib kelmasa, unda faqat shlang
va arqonni emas, balki ishlab turgan odamni ham tortib chiqarishni boshlash kerak,
chunki bir tortish u yiqilganida sodir bo‘lishi mumkin;
ikki marta tortish “Shlang va arqonni tushir” degan signalni bildiradi. Bunday signalni
gazxavfli yer ostidagi inshootda yoki rezervuarda ishlayotgan odam, unga joydan-joyga
o‘tish zarur bo‘lganda beradi;
uch marta tortish “Hamma narsa joyida” deganni bildiradi.
Arqon va shlangni yer ostidagi inshootda yoki rezervuarda turib ishlayotgan tortadi,
shuning uchun kuzatuvchi arqon va shlangni joydan-joyga siljishiga xalaqit bermasligiga
va tushib ketishga yo‘l qo‘ymasdan ushlab turishi shart. Ishlab turgan odam harakatni
to‘xtatganda, u uch marta tortish bilan signal berishi kerak, bu “Hamma narsa joyida”
deganni bildiradi. Kuzatib turuvchi arqon va shlang harakati to‘xtaganda signal
olmagandan keyin, ishlab turgandan bir tortib qo‘yish bilan savol berishi kerak, bunga u
arqonni uch marta tortilishi bilan javob olishi shart;
kuzatuvchi tomonidan qutqarish arqonini bir necha marta qayta tortilishi, gazxavfli yer
ostidagi inshootda yoki rezervuarda ishlayotgan odam lyuk oldiga kelishi yoki yuqoriga
ko‘tarilishi kerakligini anglatadi. Rezervuar ichida ishlab turgan bergan xuddi shunday
signallar uni tortib olishni talab qilayotganini belgilaydi.
275. Kuzatib turuvchilar shamol tomonida joylashishi, ishlab turgan ishchining
ahvolidan vaqti-vaqti bilan xabar olib turishlari va uning signallari bo‘yicha qutqarish
arqoni va shlangni tushirishi yoki tashqariga tortishlari shart.
276. Agar, shamollatishga qaramasdan, asbob zararli moddalar mavjudligini qayd etsa,
unda zararli moddalar kelib turishi bartaraf etilishiga qadar va qayta tekshirish bilan
ular yo‘qligini tasdiqlanishiga qadar yer osti inshootida ishlash man etiladi.
Kuchaytirilgan shamollatish bilan yer ostidagi inshootda zararli moddalar kelib turishini
bartaraf etish mumkin bo‘lmasa, unga faqat shlangli gaz niqobida va mazkur
Qoidalarning 104-bandi talablariga rioya qilgan holda tushish va ishlash lozim. Gaz
xavfli ishlar O‘zbekiston Respublikasining gaz xo‘japigida xavfsizlik qoidalari talablariga
muvofiq bajarilishi shart.
277. Yer osti lyuklarini bevosita qo‘llar bilan, gayka kalitlari va buning uchun
mo‘ljallanmagan boshqa narsalar bilan ochish va yopish man etiladi; buning uchun
uzunligi 500 mm dan kam bo‘lmagan maxsus ilgaklardan foydalanish shart.
278. Ish tugatilgandan keyin lyuklarni yopishdan oldin, ish rahbari va ish boshi yer
ostidagi inshootda yoki rezervuarda bexosdan ishchilardan kimdir yoki materiallar,
asboblar va boshqa narsalar qolib ketmagani to‘g‘risida ishonch hosil qilishlari shart. Yer
ostidagi inshootda yoki rezervuarda ish tugatilganidan keyin lyuklarni ochiq qoldirish
man etiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: