Davlatiy moliya

6-rasm. Moliya bozorini mamlakatning umumiy bozori muhitidagi  

o‘rnini ifodalovchi model 

Ushbu  model  (6-rasm)  moliya  bozorining  umumiy  bozor  muhitida 

joylashgan o‘rnini yaqqol ifodalagan holda, uni iqtisodiyotda markaziy o‘ringa 

egaligini  anglatadi.  Chunki  moliya  bozori  orqali  iqtisodiyotning  barcha 

subyektlari  o‘zaro  bog‘langan  bo‘lib,  ularning  har  biri  o‘zining  manfaati 

maqsadida moliyaviy instrumentlar yordamida iqtisodiy-xuquqiy munosabatlarni 

amalga oshiradi.  

Moliya bozorining iqtisodiyotdagi funksiyasi asosida uning o‘rni va rolini 

makroiqtisodiy pozitsiyadan ko‘rish muhim ahmiyatga ega.  

Ma’lumki,  mamlakatda  tayyor  mahsulotlarning  (hizmatlarning)  umumiy 

taklifi  (Y)  harajatlar  komponentlari  orqali  topilishi  mumkin,  ya’ni  Y=C+I+X-

M+TR.  Ushbu  ifodadagi  parametrlarni  quyidagicha  belgilab  olamiz:  C+I=A 

(absorbsiya), Y-C=S (milliy jamg‘armalar), X-M+TR=CAB (mamlakatning joriy 

to‘lov balansining hisobi.  

Natijada, quyidagi ifodalarni olish mumkin: Y-A=S-I  va  S-I=CAB.  

Bu  tengliklar  mamlakatda  daromadlar  va  harajatlar  o‘rtasidagi  ichki 

makroiqtisodiy  disbalansni  tashqi  disbalans  bilan  bog‘liqligini  bildiradi.  Ikala 

disbalans ham jamg‘armalar va investitsiyalar o‘rtasidagi disbalansga olib keladi,