|
Chaqaloqlar pnevmoniyasining davosi. Tabiiy ovqatlantirish, parvarishlash (bosh qismini ko’tarish, tana holatini o’zgartirish, bola holatini u yondan bu yonga almashtirib turish), toza havo kirishini ta'minlash, nam kislorod yuborish; asidozni
korreksiyalash.
Chala tug’ilgan chaqaloqlarda pnevmoniyani davolashda parvarish asosiy o’rinda turadi, yetarli parvarish qilinmasa, kasallik xurujiga sabab bo’ladi.
Parvarishning asosini quyidagilar tashkil etadi:
1. Xonani shamollatish. Bemor yotgan xona doimo faol ravijda shamollatib turilishi zarur.Toza havo yuqori nafas yo’llari orqali nafas olish markaziga ta'sir etadi, qon aylanishini yaxshilaydi, markaziy asab tizimiga tinchlantiruvchi ta'sir etadi. Toza havoning ta'siri quyidagicha namoyon bo’ladi: teri qoplamlari och pushti rangda, nafas olishi chuqurlashadi, sianoz kamayadi, bola tez uxlaydi.
Xonani shamollatish intensivligi pnevmoniya xarakteriga bog’liq. Agar nafas etishmovchiligi yaqqol rivojlangan bo’lsa, xonani tez-tez shamollatib turish kerak. Xona harorati 20°C va undan past bo’lishi ham tavsiya etiladi, lekin bunda chaqaloq sovuq qotib qolmasligi kerak. Barcha muolajalar vaqtida chaqaloq yaxshi isitilishi kerak (yo’rgaklash, tualet va boshqalar), bu muolajalar vaqtida asosan isitish vositalaridan foydalanish zarur.
2. Tanaga ko’tarilgan xolat berish. Pnevmoniya bilan kasallangan bola gavdasining yuqori kismi balandroq ko’tarilgan, boshi esa bir oz orqaga tashlangan xolatda bo’lishi kerak. Bunday xolatda ichak, oshqozon va diafragma pastga tushadi, bu esa o’pka pastki qismlarining ochilishi va nafas olish yuzasining ko’payishiga olib keladi. Bunday xolatni egallash uchun turli moslamalardan foydalanish mumkin.
3. Ikki tomonlama zotiljamda bolani holatini o’zgartirib turish kerak, har 1-2 soatda u yonboshdan bu yonboshga almashtirib turish zarur, bu esa o’pkada bir xil ventilyasiyasini ta'minlaydi. Agar bolada bir tomonlama, qo’shilgan pnevmoniya bo’lsa, bolani sog’lom o’pka tomoniga yotqizish kerak.
4. Nafas yo’llaridagi shilliqni elektr so’rqich yoki rezinali ballon bilan tozalab turish zarur.
5. Pnevmoniya bilan kasallangan chaqaloqlar yetarli miqdorda suyuqlik bilan ta'minlanishi zarur. Bola nafas olganda, hansiraganda organizmdan ko’p suyuqlik ajralib chiqadi. Buning natijasida chala tug’ilgan va chalalik og’ir darajasida ko’p suyuqlik yo’qotish natijasida suvsizlik kelib chiqishi mumkin.
6. Pnevmoniya bilan kasallangan bemorlarda meteorizmni oldini olish kerak,
meteorizmda diafragma yuqoriga ko’tariladi, bu esa o’pkaning pastki qismida ventilyasiyani yomonlashtiradi. Meteorizmga moyil bolalarning qornini sutkada bir
necha marta massaj qilib turish kerak. Gaz chiqaruvchi trubkalar qo’yiladi, qorinni yengil massaj qilish tavsiya etiladi, agar bu ham yordam bermasa, shifokor tavsiya bilan prozerin qilinadi.
7. Chaqaloqni qattiq yo’rgaklash tavsiya etilmaydi, bolaning qo’llari erkin turishi kerak.
Pnevmoniya bilan kasallangan bolalarni ovqatlantirish
Chaqaloqlarda, asosan chala tug’ilganlarda, kasallikning o’tkir davrida toksikoz, nafas yetishmovchiligi yaqqol rivojlanganda, chaqaloqlarda so’rish, yutish reflekslari pasayadi, bu nafas koordinasiyasini buzilishiga, aspirasiyaga sabab bo’ladi. So’rish aktining o’zi ham funksional zo’riqish hisoblanadi, nafas buzilishi darajasini kuchaytiradi, buning natijasida asfiksiya rivojlanadi. Shuning uchun pnevmoniya og’ir darajalarida bolani ko’krak bilan emizish so’rg’ich yoki oshqozon zondi orqali emizish bilan almashtirib turiladi. Kuchli intoksikasiya davrida bolaning ichadigan sut miqdori kamayadi, bu organizmning himoya funksiyasi deb baholanadi.Og’ir holatlarda bolani majburiy ovqatlantirish qayd qilishga, aspirasiyaga, ichak disfunksiyasiga olib keladi. Klinisistlar tavsiyasiga ko’ra, pnevmoniyaning toksikoz davrida (3-7 kun) bemorlarni yengil ovqatlantirish tavsiya etiladi. Sut hajmi sutkalik talabning 2/3-1/2 va ba'zida - 1/3 qismini tashkil qiladi. Shishadan ovqatlantirish soni 1-3 martaga ko’paytiriladi, og’ir holatlarda zond orqali 6 marta ovqatlantirish buyuriladi. Bolani ovqatlantirilayotganda sut hajmi bolani ahvoliga qarab beriladi, agar bola qayd qilsa, sut hajmi kamaytiriladi. Chaqaloqni ovqatlantirishdan oldin va keyin nafas yo’llari shilliqdan tozalanadi va kislorod ingalyasiyasi qilinadi.
Bundan tashqari, chaqaloqlarning suyuqlikga bo’lgan fiziologik talabini ta'minlash zarur. Agar bola yetarli miqdorda suyuqlik ichmasa, suv-elektrolit balansi buziladi va degidratasiya rivojlanadi. Ko’p miqdorda suyuqlik ichirish gipergidratasiyaga, yurak qon tomir faoliyati buzilishiga, shish, chaqaloq ahvolini og’irlaShuviga olib keladi.Bu ayniqsa, chala tuh’ilganlarda ko’proq namoyon bo’ladi.
Medikamentoz davo shifokor tavsiyasiga binoan o’tkaziladi.
Antibiotiklar: penisillin (40000-50000 B/kg tana vazniga sutka davomida, og’ir holatlarda 150000-200000 B/kg tana vazniga, m/o sutka davomida) polusintetik preparatlar penisillin, eritromisin (0,04-0,05 g/kg sutkada tana vazniga), seporin, gentamisin va keng spektrli boshqa antibiotiklar buyuriladi. Antibiotikoterapiya 10-15 kunni tashkil etadi.Agar antibiotiklarning samarasi bo’lmasa, 4-6 kundan keyin antibiotiklarni kombinasiya qilish yoki almashtirish zarur.
Cho’ziluvchan stafilokokli pnevmoniyada stimullovchi terapiya buyuriladi:
antistafilokokkli gamma-globulin 1,5-3 ml m/o har 2-3 kunda, davo kursi 3-5 in'eksiyadan iborat; antistafilokokkli plazma quyiladi. Toksikozda 5% glyukoza va tomir ichiga 10-20 % glyukoza 15-20 ml/kg tana vazniga har kuni buyuriladi, natriy xloridning izotonik eritmasi quyiladi. Og’ir holatlarda prednizolonning qisqa kursi 1-2 mg/kg tana vazniga 7-8 kun davomida tavsiya etiladi. Kordiamin 0,2 ml 3-4 marta teri ostiga yuboriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
