B. R. Nazarov oliy geodeziya



Download 3,01 Mb.
bet19/67
Sana28.01.2022
Hajmi3,01 Mb.
#414938
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   67
Bog'liq
oliy geodeziya asoslari

3.7-rasm. Uzun bazisli radiointerfe­ rometr usuli bilan o‘lchash sxemasi



3–20 minut davom etuvchi bir juft yozuv bo‘yicha koorelyatsion qayta ishlash natijasida, bir radioteleskopga ikkinchisi nisbatan radioto‘lqinlar fronti yetib kelish τ lahzalarining vaqt bo‘yicha kechikishini hamda τ ning kechikishi bilan bog‘liq bo‘lgan inter­ ferensiyasining chastotasi f aniqlanadi.



  1. ν τt ,



bu yerda: v – radionurlanish chastotasi; t – vaqt. τ va t qiymatlar radiosignallar yozuvining o‘rta lahzasida aniqlanadi. τ qiymatning radioto‘lqinni tarqalish tezligi C ga ko‘paytirib, kuzatish lahzasida radioteleskoplarni kuzatilayotgan kvazaragacha bo‘lgan masofalari­ ning farqini aniqlash mumkin. τ va f ning o‘lchangan ko‘p sonli qiy­ matlarini hamda O‘UBR asosiy tenglashtirish usulidan foydalanib, M.T. Prilepin va G.A. Shanurovlarning yuqorida ko‘rsatilgan ish­ larida keltirilgan yaqinlashish usuli bo‘yicha o‘lchamlarni birgalik­ da qayta ishlash natijasida quyidagilar topiladi:

Radiointerferometr bazasi uchlarining geosentrik koordinata­ larning farqlari ∆X,Y,Z o‘z navbatida uning uzunligi D va koor­ dinata o‘qlariga nisbatan yo‘nalishi yoki θ burchagi; radiomanba­ ning aniqlashtirilgan koordinatalari; Yer qutbining koordinatalari; pretsessiya va nutatsiya elementlari; Yer aylanishining bir lahzali tezligi; kuzatish lahzasida τ va f qiymatlari haqiqiy grinvich vaqti, hamda aniqlovchi kattaliklar sifatida boshqa parametrlar.


O‘UBR usuli bir necha ming kilometrga teng baza uzunligini yuqori aniqlikda o‘lchashni ta’minlaydi. Xususan, baza uzunligi 1–3 sm, geosentrik koordinatalar sistemasida baza yo‘nalishi – 0.001'', Yer qutblari koordinatalari – 3–5 sm, kuzatiluvchi kvazaralar koor­ dinatalari – 0.001'' xatolik bilan aniqlanadi. Xuddi shunday xatolik bilan pretsessiya, nutatsiya parametrlari va Yerning sutkalik ayla­ nishining variatsiya tezliklari aniqlanadi. Ko‘rib turibmizki, RSDB



37


usuli shunday o‘lchash aniqligini ta’minlaydiki, hozircha bunday aniqlikka boshqa usullarni qo‘llash bilan erishib bo‘lmaydi.

O‘UBR usulini joriy qilish uchun quyidagilar talab qilina­ di: diametrlari­ 20–60 m bo‘lgan to‘la aylanuvchi antennali,­ santimetrli diapazonda ishlovchi radioteleskoplar, 10-13 – 10-14 barqaror chastotali atom generatorlari, kuzatish natijalarini yo­ zish uchun quvvatli keng yo‘lli videomagnitofonlar (ma’lumotlar hajmi 109 birlikka yetadi), tegishli EHM va matematik ta’minot, burchak o‘lchamlari 0.001'' dan katta bo‘lmagan galaktikadan tashqari radionurlanish manbalarining katalogi.


O‘UBR usulida statsionardan tashqari katta 60 metrli radiotele­­ skoplar bilan birgalikda ishlovchi, 3,5–5,0 m antennali ko‘chma radio­ teleskoplardan foydalanishga ruxsat etiladi. Bu holda interferometr­ ba­ zalarining uzunligi bir necha yuz kilometrlargacha kamayadi­.





Download 3,01 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   67




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish