A. I. Umirdinov, A. M. Xakimov xalqaro ommaviy huquq sud amaliyoti o‘quv-uslubiy qo‘llanma (keyslar to‘plami) toshkent – 2018

Keyslar to’plamidan foydalanish usuli

Mazkur o‘quv-uslubiy qo‘llanmadan foydalanishlarida, talabalar ushbu kitobning boshqa darslik va o‘quv qo‘llanmalaridan anchagina farq qilishini hisobga olishlari zarur. Chunki, odatda, an’anaviy darslik va o‘quv qo‘llanmalarida fan asosan nazariy jihatdan o‘rganiladi va nazariya borasida amaliyotdan qisqacha misollar keltiriladi. Ushbu o‘quv qo‘llanmada esa, sud amaliyotini o‘rganish va siz bilgan nazariy bilimlar amaliyotda qanday qo‘llanilayotganligini ko‘rsatib berish maqsad qilingan. Shu sababdan ham o‘quv qo‘llanmada avvalo sud amaliyotidan aniq bir ish keltiriladi, so‘ngra unga qisqacha sharh beriladi. Demak, har bir bob quyidagicha tuzilishga ega bo‘ladi. Avvalo, taqdim etilgan nizoning vujudga kelishi va tarixi qisqacha yoritib beriladi. Undan so‘ng, nizo bo‘yicha sud qarori keltiriladi. Sud qarorini keltirishda da’vogarning da’volari, javobgarning vajlari va sudning xulosasiga asosiy e’tibor qaratiladi. Keyingi qismda esa sud qarorining eng ahamiyatli bandlari keltirilib, sud nizoning asosiy muammolariga qanday sharh berganligi, da’vogar va javobgarning vajlarini qanday izohlaganligi yoritib beriladi. So‘nggi qismda esa mualliflar ko‘plab olimlarning fikr-mulohazalariga tayangan holda sud qarorlariga sharh beradilar. Sharh berishda talabalarga nazariy bilimlarni taqdim etish ham maqsad qilingan.
Yuqoridagilardan tashqari, o‘quv qo‘llanmada har bir mavzuda qo‘llanilgan ilmiy terminlarni o‘zida jamlovchi atamalar ro‘yxati (glossariy), talabalar xalqaro sudlarning rasmiy saytlaridan qiyinchiliklarsiz sud qarorlarini topib o‘rganishlari uchun mavzularga taalluqli bo‘lgan sud qarorlarining rasmiy nomlari keltirib o‘tilgan.
Ushbu o‘quv qo‘llanmada taqdim etilgan sud amaliyotidan keltirilgan ishlarning barchasi ham O‘zbekiston bilan bog‘liq bo‘lmaganligi bois, nazorat savollarida iloji boricha O‘zbekiston bilan bog‘lab savollar berishga harakat qilingan. Bu esa, talabalarning nafaqat xalqaro huquq bo‘yicha bilimlarini oshirish, balki O‘zbekiston bilan yuz berishi mumkin bo‘lgan xalqaro nizolarni ham oldindan taxmin qilish imkoniyatini yaratib beradi, deb o‘ylaymiz.