Polimer eritmalarining osmotik bosimi.
Yarimo‗tkazgich parda (membrana)dan
erituvchining eritmaga o‗tish hodisasi osmos deyiladi. Membrana erituvchi
molekulalarini
o‗tkazib,
erigan modda molekulalarini, xususan polimerlarning katta molekulalarini ham
o‗tkazmaydi.
Erituvchi
molekulalarining
0
i
i
tengsizlik tufayli o‗z-o‗zicha eritmaga o‗tishga
intilishi,
i
kattalik bilan bevosita bog‗liq bo‗lgan osmotik bosim
qiymati bilan miqdoriy
baholanadi.
Faraz qilaylik АС hajmda (49-rasm)
toza erituvchi, АВ
hajmda esa ayni erituvchida
qandaydir komponent eritmasi bo‗lsin. Erituvchi va eritma faqat erituvchi o‗taoladigan to‗siq
bilan ajratilgan. Agar tashqi bosim ikkala porshenga bir xilda bo‗lsa, erituvchi molekulalari АС
hajmdan АВ hajmga o‗tadi va В porshen ko‗tariladi.
Agar В porshenga bosimni erituvchining eritmaga o‗tishga
intilishini kompensatsiya
qiladigan darajada oshirsak, sistemada
0
i
i
bo‗lgan dinamik muvozanat qaror topadi. Toza
erituvchiga bo‗lgan
tashqi bosimni
0
P
va eritmaga bo‗lgan bosimni
P
bilan belgilaylik.
Muvozanat
vaqtida ortiqcha bosim
0
P
P
osmotik bosim ga teng bo‗ladi: