Hodisa Olinadigan foyda ( X), ming so`m

Chegaralar --sug‘urta shartnomasida nazarda tutilgan zararlar uchun kompensatsiya miqdori bo‘yicha cheklovlar

Franshiza ----sug‘urtalanuvchi tomon sug‘urta kompaniyasidan qandaydir tovon puli olishdan avval o‘z mablag‘laridan to‘lashi kerak bo‘lgan pul summasi

Birgalikda to‘lash----sug‘urtalangan tomon zararning bir qismini qoplashi shartligi

Istisnolar ---sug‘urta shartnomasi shartlarini qoniqtiruvchi yo‘qotishlar, lekin baribir ularning qoplanishi maxsus istisno qilinadi

Hedjirlash – bu ehtimoliy yo‘qotishlar riskini kamaytirish jarayonidir. Kompaniya barcha risklarni hedjirlash, hech narsani hedjirlamaslik yoki nimanidir tanlab hedjirlash bo‘yicha qaror qabul qilishi mumkin. Bundan tashqari, u ongli yoki aksincha tarzda spekulyatsiya ham qiladi.

Hedjir – bu muddatli bozorda o‘z moliyaviy aktivlar bozorida bitimlarni sug‘urtalovchi shaxs. Masalan, investor aksiyalar paketini sotib oldi. Ularning kurs qiymati pasayishi natijasida katta yo‘qotishlarga uchradi. Muddatli shartnomalar bozori unga bunday yo‘qotishlardan sug‘urtalanish maqsadida bir qator bitimlar tuzish imkonini beradi.

Forvard shartnomasi – bu birjadan tashqarida tuzilgan shartnoma. Odatda, ushbu bitim tegishli aktivni haqiqatda yetkazib berish yoki sotib olishni nazarda tutgani uchun, kontragentlar buning uchun qulay shartlarda kelishib olishadi.

Fyuchers shartnomasi – bu, mohiyatan, xuddi o‘sha forvard shartnomasi bo‘lib, uning savdosi ayrim birjalarda amalga oshiriladi va uning shartlari muayyan tarzda standartlashtiriladi.

Muddatli bitimlar qat’iy va shartli turlarga ajratiladi. Qat’iy bitimlar ijrosi majburiydir. Ular forvard va fyuchers bitimlarini o‘z ichiga oladi. Shartli bitimlar (ular yana optsion yoki mukofotli bitimlar deb ham ataladi) shartnoma taraflaridan biriga shartnomani bajarish yoki bajarmaslik huquqini beradi.
Svop – bu risklarni hedjirlashga imkon beruvchi muddatli bitimning yana bir turidir. Svop ikki tomon o‘zining ketma-ket to‘lovlarini bir-biri bilan muayyan oraliq bilan va belgilangan muayyan vaqt ichida o‘zaro ayirboshlashdan iborat. Svop bo‘yicha to‘lovlar shartnomada tomonlar kelishilgan summaga asoslanadi (u yana shartnoma nominali deb ham ataladi). Shartnomalarning bu turi darhol pul to‘lashni nazarda tutmaydi, shuning uchun svop o‘z-o‘zidan tomonlarning hech biriga pul tushumlari keltirmaydi.
Aslida, svop yordamida har qanday narsani ayirboshlash mumkin. Biroq zamonaviy amaliyotda svoplar ko‘pincha tovarlar, valyutalar va qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalardan daromadlarni ayirboshlash bilan bog‘liq.
Opsion uning xaridoriga o‘zini qiziqtirgan narxning minimal yoki maksimal qiymatini belgilash imkonini beradi. Uning riski o‘zi to‘lagan mukofot bilan chegaralanadi, ayni paytda opsion sotuvchining narx o‘zgarishiga nisbatan riski potentsial jihatdan cheklanmagan.
Opsion – bu xaridor tomonidan tegishli mukofot to‘langan holda belgilangan narx bo‘yicha muayyan sanada fyuchers shartnomasini sotib olish yoki sotish huquqi bo‘yicha kelishuvdir.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________-

Investitsiya loyihasi bo`yicha olinadigan natijalarning o`zgaruvchanlik darajasining nisbiy miqdorini variatsiya koeffitsientini hisoblash orqali aniqlanadi.
Bu ko`rsatkich quyidgi formula bilan hisoblanadi: