Hodisa Olinadigan foyda ( X), ming so`m

1-misol. Narxlar har oyda 2 foizga oshib borsin deylik. Banklar va moliya kompaniyalari ko‘pincha mijozlarni riskli omonatlarga jalb qilishadi, masalan, inflyatsiya darajasini 2% • 12 = 24% hisoblash orqali yillik 25% li, bamisoli foyda keltiradi. Aslida esa, 12 oy mobaynida narxlar (1 + 0,02)¹² = 1,268 marta oshadi, ya’ni yillik inflyatsiya sur’ati 1,268 - 1 = 0,268 yoki 26,8% ni tashkil etadi. Hisoblash shuni ko‘rsatadiki, yiliga 25% foiz stavkasi unchalik ham o‘ziga jalb qilmaydi hamda faqat inflyatsiyadan yo‘qotishlarni minimallashtirish nuqtai nazaridan ko‘rib chiqilishi mumkin.
Agar kredit foizining oddiy yillik stavkasi i ga, inflyatsiyani hisobga olgan kredit foizi stavkasi i_d ga teng bo‘lsa, u holda bir tomondan

va boshqa tomondan, ga teng bo‘ladi .
ekvivalentlik tenglamasidan quyidagi kelib chiqadi:

Bu I.Fisher formulasi deb atalib ( ) summasi inflyatsion yo‘qotishlarni bartaraf etish maqsadida real daromad stavkasiga qo‘shilishi kerak bo‘lgan qiymatdan iborat bo‘ladi. Bu miqdor inflyatsiya mukofoti deb ataladi.
formula daromadning real stavkasiga oddiygina inflyatsiya sur’atini qo‘shgan holda inflyatsiyani hisobga oluvchi foiz stavkasini hisoblaydigan keng tarqalgan xatoning oldini oladi, ya’ni agar i = 20% vi 10% bo‘lsa, inflyatsiyani hisobga oluvchi foiz stavkasi i + = 0,2 + 0,1 = 0,3 ni yoki 30% ni tashkil qiladi. Biroq, bu yerda yoki 2% ga teng bo‘lgan boshqa qo‘shiluvchini kiritishimiz kerak bo‘ladi. O‘n minglab sh.b. ga ko‘paytirilgan bu ko‘paytma inflyatsiya summasiga sezilarli qo‘shimcha qo‘shadi.
Ushbu savollarga javob topish uchun doimiy real to‘lovlarni va real foiz stavkasini hisobga olish kerak.
ushbu formula orqali S_n= 5000 sh.b., R = 0, i = 0,02 va t = 8 ga teng bo‘lganda joriy xarid quvvatini topib olamiz:

Shunday qilib, yillik omonat miqdori bugungi kunda 582,55 sh.b. miqdoridagi xarid quvvatiga muvofiq bo‘lishi kerak.
Yiliga 4% inflyatsiya darajasida har yili hisobvaraqqa qo‘yiladigan real miqdor quyidagi 1- jadvalda keltirilgan.