Banklarning vujudga kelishi va rivojlanishi

10-mavzu. Banklarning kelib chiqishi va bank tizimi

• Banklarning vujudga kelishi va mohiyati
• Banklarning funksiyalari
• Banklarning turlari

Banklarni vujudga kelishi tarixi

• Feodalizm davrida
• Kapitalizm davrida
• Milloddan ilgari

Banklarning vujudga kelishi

• Bank tarixi ming yilliklarga taqaladi. Birinchi banklar Yaqin Sharqda paydo bo’ladi, yani ibodatxonalar. Ibodatxona va uning pul xo’jaligi pul operatsiyalarini boshqarishda manba va tashkilotchi sifatida yuzaga chiqdi, ular kredit berishga yordam bergan, to’lov aylanishini takomillashtirgan. Keyinchalik ibodatxonalar kichik-kichik moliyaviy do’konlarga aylana boshladi.

Keyinchalik Yaqin Sharq hududida savdo uylari paydo bo’ldi. Shunday qilib savdo uylari tilxat yoki garov evaziga pul ssuda bergan, savdo-sotiq va to’lov mijoz hisobidan amalga oshirilgan, o’zlarining depositorlarining moliyaviy ishlarini yurg’izishgan. Shu holatda, savdo uylari faqat tijorat ishlari bilan shug’ullanmasdan, balki pul oldi sotdisi bilan shug’ullanadi.

• Keyinchalik Yaqin Sharq hududida savdo uylari paydo bo’ldi. Shunday qilib savdo uylari tilxat yoki garov evaziga pul ssuda bergan, savdo-sotiq va to’lov mijoz hisobidan amalga oshirilgan, o’zlarining depositorlarining moliyaviy ishlarini yurg’izishgan. Shu holatda, savdo uylari faqat tijorat ishlari bilan shug’ullanmasdan, balki pul oldi sotdisi bilan shug’ullanadi.

Taxminan eramizdan oldingi VII asrlarda yirik ibodatxonalarning kichik – kichik moliyaviy vositachilik do‘konlariga aylanib borishi natijasida, shuningdek, pul muomalasini tartibga solishda muammolarning vujudga kelayotganligi sababli metall tangalarni muomalaga chiqarish va pul muomalasini tartibga solish huquqini davlat o‘z qo‘liga ola boshladi.

• Taxminan eramizdan oldingi VII asrlarda yirik ibodatxonalarning kichik – kichik moliyaviy vositachilik do‘konlariga aylanib borishi natijasida, shuningdek, pul muomalasini tartibga solishda muammolarning vujudga kelayotganligi sababli metall tangalarni muomalaga chiqarish va pul muomalasini tartibga solish huquqini davlat o‘z qo‘liga ola boshladi.