Himoyaga tavsiya etildi

Moliya nazoratining xorij tajribalaridan mamlakatimizda foydali yo’nalishlari

Davlat moliyaviy nazorati tizimini yanada takomilashtirish chora-tadbirlari to’g’risida
Davlat moliyaviy resurslarini samarali boshqarish hamda budjet mablag'laridan maqsadli va oqilona foydalanish ustidan davlat moliyaviy nazorati tizimini takomillashtirish, shuningdek, 2017 — 2021-yillarda O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha harakatlar strategiyasini "yoshlarni qo'llab-quvvatlash va aholi salomatligini mustahkamlash yili"da amalga oshirishga oid davlat dasturida belgilangan vazifalar ijrosini ta'minlash maqsadida:
1. Belgilansinki, 2022-yil 1-yanvardan boshlab "O'zbekiston Respublikasining hisob palatasi to'g'risida"gi O'zbekiston Respublikasi Qonuniga muvofiq hisob palatasi tomonidan amalga oshiriladigan nazorat shakllari va turlariga qo'shimcha quyidagilar amaliyotga joriy etiladi:
buxgalteriya (budjet) hisobi yuritilishini, moliyaviy hisobotlarning haqqoniyligini, moliyaviy resurslardan maqsadli va qonuniy foydalanilganligini hamda daromadlarning to'liqligini, shuningdek, moliyaviy operasiyalarning qonuniyligini baholashni nazarda tutuvchi moliyaviy audit;
Konsolidasiyalashgan va jalb qilingan budjet mablag'laridan foydalanishda, davlat xaridlarini amalga oshirishda, shuningdek, daromadlarning to'liqligini ta'minlash va biznes jarayonlarida normativ-huquqiy hujjatlar talablariga rioya qilinganligini va ularning davlat dasturlariga muvofiqligini tekshirish va baholashni nazarda tutuvchi muvofiqlik auditi;
nazorat obektida xarajatlar, subsidiyalar, imtiyozlar va preferensiyalarning samaradorligi va natijadorligini, ajratilgan mablag'lardan foydalanishning tejamkorligini, belgilangan maqsadli ko'rsatkichlarning bajarilishini, Konsolidasiyalashgan budjet va jalb qilingan mablag'lar hisobidan amalga oshirilayotgan loyihalarning maqsadga muvofiqligi va natijadorligini, shuningdek, davlat va hududiy dasturlarning moliyalashtirish manbalari bilan ta'minlanganligini baholash va tahlil qilishni nazarda tutuvchi samaradorlik auditi.
2. Hisob palatasining mazkur Farmonning 1-bandida nazarda tutilgan moliyaviy, samaradorlik va muvofiqlik auditlarini dastlabki bosqichda 2022-yilning I choragida 1-ilovada ko'rsatilgan vazirliklarda tashqi audit standartlari hamda qo'llanmalari asosida o'tkazish to'g'risidagi taklifi ma'qullansin. 3. Hisob palatasi:
2022-yil 1-yanvarga qadar Oliy audit organlarining xalqaro standartlari (ISSAI) asosida tashqi audit tadbirlarini rejalashtirish va o'tkazishni tashkil etish, ular doirasida moliyaviy, samaradorlik va muvofiqlik auditlarini o'tkazish, shuningdek, davlat moliyaviy nazoratida xavf-tahlilni amalga oshirish standartlarini ishlab chiqsin va tasdiqlasin;
2022-yil 1-oktabrga qadar tashqi ishlar vazirligi bilan birgalikda Oliy audit organlarining xalqaro standartlarini (ISSAI) joriy etish, xodimlar malakasini oshirish, tajriba almashish va ilg'or tajribalarni amaliyotda qo'llash uchun Oliy audit organlarining xalqaro tashkiloti (INTOSAI)ga a'zo bo'lishni ta'minlasin.
4. Shunday tartib o'rnatilsinki, unga muvofiq:
a) hisob palatasi va ichki audit xizmatlari:
har bir nazorat tadbirini tashkiliy, asosiy va yakuniy bosqichlarni o'z ichiga oluvchi uch bosqichli tizim asosida hamda audit tadbirining turlarini aniq belgilagan holda amalga oshiradi;
audit tadbirlari natijalari to'g'risidagi xulosada, shu jumladan qonunbuzarliklarga imkoniyat yaratuvchi shart-sharoit va omillarni, shuningdek, ularni bartaraf etish bo'yicha tavsiyalarni va tizimli muammolarni hal qilish bo'yicha takliflarni aks ettiradi;
b) 2021-yil 1-oktabrdan boshlab hisob palatasi, Moliya vazirligi va ichki audit xizmatlari har chorakda kamida bir marotaba ommaviy axborot vositalari vakillari ishtirokida o'z faoliyatiga oid hisobotlarni jamoatchilikka e'lon qilib boradi;
v) 2022-yil 1-yanvardan boshlab moliyaviy nazorat tadbirlari faqatgina nazorat ishlarining yillik dasturiga kiritilgan subektlarda amalga oshiriladi, kameral nazorat va qonunchilikda ko'zda tutilgan boshqa holatlar bundan mustasno.
5. Hisob palatasi Moliya vazirligi hamda axborot texnologiyalari va kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi bilan birgalikda 2022-yil 1-yanvarga qadar "Davlat auditi" dasturiy kompleksining (keyingi o'rinlarda — "Davlat auditi" dasturi) ishga tushirilishini ta'minlasin.
Belgilansinki:
budjet tashkilotlari, davlat maqsadli jamg'armalari va belgilangan tartibda tashkil etilgan boshqa jamg'armalarda o'tkazilgan barcha davlat moliyaviy nazorati tadbirlari, shu jumladan ichki audit xizmatlarining audit tadbirlari "Davlat auditi" dasturida ro'yxatga olinadi;
har bir nazorat tadbiri uchun o'rganiladigan savollar, tadbirning predmeti, ma'lumotlarni jamlash va tahlil o'tkazish tartibini o'z ichiga olgan nazorat tadbirini o'tkazish rejasi tuziladi;
"Davlat auditi" dasturida ro'yxatga olinmagan nazorat tadbirlari noqonuniy hisoblanadi; barcha davlat moliyaviy nazorati tadbirlari, shu jumladan ichki audit xizmatlarining audit tadbirlari natijalariga doir barcha turdagi hujjatlar (davlat siri yoki qonun bilan qo'riqlanadigan boshqa sirni tashkil etuvchi ma'lumotlar bundan mustasno) "Davlat auditi" dasturida jamlanadi;
davlat moliyaviy nazorati tadbirlarida aniqlangan holatlar bo'yicha nazorat tadbiri o'tkazilgan tashkilotning yozma fikri nazorat tadbiri tamomlangandan keyin besh kun muddatda "Davlat auditi" dasturiga joylashtiriladi.
Bunda, "Davlat auditi" dasturini ishlab chiqish, texnik qo'llab-quvvatlash, shuningdek, uning funksional imkoniyatlarini muntazam takomillashtirish bilan bog'liq xarajatlar O'zbekiston Respublikasi respublika budjetidan moliyalashtiriladi.
6. Moliya vazirligi hisob palatasi bilan birgalikda:
2022-yildan boshlab Moliya vazirligi va har bir ichki audit xizmati tomonidan har chorakda fuqarolar ishtirokidagi audit tizimi orqali aniqlangan kamida 2 tadan obektda nazorat tadbirini o'tkazishni nazarda tutuvchi fuqarolar ishtirokidagi audit tizimini joriy etsin;
ikki oy muddatda fuqarolar ishtirokidagi audit o'tkaziladigan obektni aniqlash va davlat moliyaviy nazorati organlari faoliyati samaradorligini jamoatchilik tomonidan baholab borish tartibini ishlab chiqsin.
7. Belgilansinki:
Hisob palatasi Qoraqalpog'iston Respublikasi budjeti, viloyatlar va Toshkent shahar mahalliy budjetlari loyihalari va ularning ijrosini tashqi auditdan o'tkazadi;
Hisob palatasining mas'ul xodimlari hisob palatasining raisi tomonidan lavozimga tayinlanadi hamda lavozimidan ozod qilinadi;
Hisob palatasi boshqaruv, yordamchi va texnik xodimlari maqomi, mehnatga haq to'lash, tibbiy xizmat va transport ta'minoti sharoitlari bo'yicha O'zbekiston Respublikasi Prezidenti administrasiyasining tegishli xodimlariga tenglashtiriladi;
Hisob palatasi yordamchi va texnik xodimlarining umumiy cheklangan soni Davlat va xo'jalik boshqaruvi organlari boshqaruv, xizmat ko'rsatuvchi va texnik xodimlari soni nisbatining normativlarini aniqlash metodikasi asosida hisob palatasining raisi tomonidan tasdiqlanadi.
8. Hisob palatasi boshqaruv xodimlari cheklangan soni 110 ta shtat birligi etib belgilansin hamda hisob palatasining yangilangan tuzilmasi 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
Hisob palatasi raisiga, zarur hollarda hisob palatasining tasdiqlangan tuzilmasiga xodimlarning belgilangan umumiy soni doirasida o'zgartirishlar kiritish huquqi berilsin.
9. Hisob palatasi hay'ati (keyingi o'rinlarda — Hay'at) tashkil etilsin hamda uning tarkibi 3-ilovaga muvofiq tasdiqlansin. 10. Belgilansinki, Hay'at yig'ilishlariga boshqa vazirlik, idora, korxona va mahalliy davlat hokimiyati organlari mansabdor shaxslari hamda jamoatchilik vakillari ham taklif etilishi mumkin.
11. Hay'atga quyidagi vazifalar yuklatilsin:
davlat moliyaviy nazorati tadbirlari natijalari bo'yicha budjet qonunchiligini buzish holatlarining oldini olish va ularning profilaktikasi yuzasidan vazirlik va idoralar tomonidan amalga oshirilgan ishlarni muhokama qilish;
davlat moliyaviy nazorati va ichki audit faoliyatini tashkillashtirish hamda amalga oshirishning xalqaro tan olingan uslublari va vositalarini joriy qilish bo'yicha takliflarni ko'rib chiqish;
normativ-huquqiy hujjatlardagi ziddiyatlarni bartaraf etish, ularni takomillashtirish, eskirgan hamda o'z ahamiyatini yo'qotgan normativ-huquqiy hujjatlarga o'zgartirish kiritish bo'yicha vazirlik va idoralarga takliflar berish;
moliyaviy huquqbuzarliklarning profilaktikasi va ularning oldini olishni nazarda tutadigan istiqbolli yo'nalishlarni belgilash;
ichki audit xizmatlari faoliyati natijalarini muhokama qilish hamda ichki auditorlar mas'uliyati va javobgarligini oshirish yuzasidan takliflarni ko'rib chiqish.
12. Hisob palatasi (B. Turabov) 2021-yil yakuniga qadar:
davlat moliyaviy nazorati tizimi bo'yicha ma'lumotlar bazasi hamda kameral nazoratni amalga oshiruvchi avtomatlashtirilgan dasturiy ta'minot yaratilishini ta'minlasin;
Moliya vazirligi hamda Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi bilan birgalikda budjet nazorati va auditga ixtisoslashgan ta'lim yo'nalishida kadrlar tayyorlash va ularning malakasini oshirish jarayoniga oliy ta'lim muassasalarini jalb qilish choralarini ko'rsin.
13. Hisob palatasiga yuridik shaxs maqomi berilsin va shu munosabat bilan O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Administrasiyasi Moliya-xo'jalik departamenti:
Hisob palatasining Toshkent shahri, Islom Karimov ko'chasi, 43-uy manzilida joylashgan binoga tekin foydalanish huquqi asosida joylashtirilishini;
Hisob palatasiga biriktirilgan ofis jihozlari (kompyuter, printer va aloqa jamlamalari, mebel va boshqa kerakli inventar va uskunalar) uning balansiga beg'araz o'tkazib berilishini ta'minlansin.
14. Hisob palatasi faoliyati O'zbekiston Respublikasi Davlat budjeti mablag'lari hisobidan moliyalashtirilishi belgilansin.
15. Axborot texnologiyalari va kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi hisob palatasining buyurtmanomasi bo'yicha belgilangan tartibda:
Hisob palatasi aloqaning zarur turlari, shu jumladan hukumat aloqasi bilan jihozlanishini, shuningdek, keng polosali Internet tarmog'idan foydalanishini;
Hisob palatasining faoliyatida foydalaniladigan dasturiy ta'minotlar uzluksiz ishlashining qo'llab-quvvatlanishini ta'minlasin.
Moliya vazirligi hisob palatasini saqlash, axborot tizimlarini joriy etish, xodimlarning malakasini oshirish hamda zarur kompyuter texnikalari, mebel, aloqa vositalari bilan jihozlash uchun zarur mablag'lar ajratilishini ta'minlasin.
16. 2021-2022-yillarda davlat moliyaviy nazorati tizimini takomillashtirish bo'yicha "yo'l xaritasi" 4-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
17. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining va O'zbekiston Respublikasi hukumatining ayrim hujjatlariga 5-ilovaga muvofiq o'zgartirishlar kiritilsin.
18. Hisob palatasi Moliya vazirligi hamda manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda ikki oy muddatda Qonunchilik hujjatlariga ushbu Farmondan kelib chiqadigan o'zgartirish va qo'shimchalar to'g'risida Vazirlar Mahkamasiga takliflar kirisin.
19. Ushbu Farmon ijrosini samarali tashkil etish mas'ul va shaxsiy zarar etib hisob palatasi Risening birinchi o'rinbosari B.T. Turabov hamda moliya vaziri T.A. Ishmetov belgilansin. Farmon ijrosini muhokama qilib, ijro uchun mas'ul xodimlarni yaratish va nazorat qilish O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Administrasiyasi rahbari Z.Sh. Nizomiddinov zimmasiga yuklansin. Amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar natijadorligi yuzasidan O'zbekiston Respublikasi Prezidentiga 2022-yil 1-yanvarga qadar axborot berilsin.

3.