Хфх лек Хосилбеков

Transport, energetika va kommunal tizimlardagi falokatlar va halokatlar.

1. 
   Transportdagi falokatlar va halokatlar:
   

• 
  havo transportidagi halokat va halokatlar;
  
• 
  temir yo’ldagi halokat va halokatlar;
  
• 
  avtotransportlardagi halokatlar (shu jumladan, yo’l transport hodisalari) ko’rinishi;
  
• 
  metropoliten stantsiyalarida bo’lishi mumkin bo’lgan favqulodda vaziyatlar;
  
• 
  magistral quvur tarmoqlarida, neft va gaz burg’ulash maydonlaridagi bo’lishi mumkin bo’lgan halokatlar.
  

2. Energetika tizimidagi halokatlar:

• 
  gidroelektrostantsiya (GES)larida;
  
• 
  issiqlik elektr markaz (TES)larida;
  
• 
  shahar, tuman elektr tarmoq GRESlarida;
  
• 
  elektr tarmoqlarida, issiqlik markazlarida;
  
• 
  issiqlik qozonlarida;
  
• 
  kompressorlarda;
  
• 
  gaz taqsimlash stantsiyalarida va energetika tizimining boshqa ob’ektlarida sodir bo’ladigan halokatlar kiradi.
  

3. Maishiy xizmat tarmoqlaridagi halokatlar:

• 
  Gaz tarmoqlari, suv saqlagichlar, suv tarmoqlari, kanalizatsiyalar;
  
• 
  gaz tozalash, biologik tozalash inshootlari va maishiy xizmat tarmoqlariga kiruvchi barcha ob’ektlar;
  
• 
  atmosferani, yerni ustki qismini, yer osti va yer usti suvlarini zaharlash, aholi salomatligiga salbiy ta’sir ko’rsatish darajasida namoyon bo’ladigan halokatlar.
  

4. Kimyoviy va radiatsion xavfli ob’ektlardagi halokatlar:

• 
  kimyoviy va radiatsion xavfli inshootlardagi halokatlar deganda kuchli ta’sir qiluvchi zaharli moddalarning atrof - muhitga tarqalishi, radioaktiv moddalardan foydalanish va saqlash tartiblariga rioya qilmaslik tufayli favqulodda vaziyat vujudga kelishi tushuniladi. Favqulodda vaziyat natijasida zaharli va zararli moddalar ta’sirida odamlar, hayvonlar, o’simliklar ko’plab shikastlanadi.
  

9.1-rasm. Atom elektorostantsiyasi tuzilishi
1- yadroviy zanjirli reaksiya sarkafagi 2-haydash va so’rish nasoslari; 3-suv ta’minot tizmi; 4- bug’ turbinalari xonasi; 5-generator
143
Mahsulot tayyorlashda ishlatiladigan mashinalar, jihozlar, texnologik tizimdagi uskunalar majmuasidagi nosozlik, elektr bilan ta’minlashdagi nosozlik, binolar, qurilmalardagi nosozliklar tufayli vujudga keladigan voqeaga – halokat (avariya) deyiladi.
Transport turlarining o’zaro to’qnashuvi, korxonadagi texnologik nosozliklar, moddalarni saqlashda yo’l qo’yilgan xatoliklar, terrorchilar harakati tufayli sodir bo’ladigan halokatlar
natijasida tez ta’sir etuvchi zaharli moddalar atrof - muhitga tarqalishi mumkin.