Хфх лек Хосилбеков

Aholini bo’lib joylashtirish va evakuatsiya qilish. Aholini bo’lib joylashtirish va 152
evakuatsiya qilish - bu favqulodda xavli vaziyatlarda aholini himoya qilish usullaridan biri hisoblanadi.
Gamma va neytron-nurlanishlarini ikki marotaba kamaytirish uchun qurilish materiallari ko’rsatkichlari
10.1-jadval po’lat – 2,8 sm beton – 10 sm
pishiq g’isht – 14 sm tuproq – 14 sm yog’och – 28 sm
Aholini bo’lib joylashtirish - bu favqulodda xavli vaziyatlarda ishlab chiqarish joylarida
o’z ishini davom ettirish uchun qolgan korxonalarning ishchi va xizmatchilarini tashkiliy ravishda
transportda yoki piyoda olib chiqish hamda shahar tashqarisidagi hududda joylashtirish demakdir.
Bo’lib joylashtiriladigan kishilar kategoriyasiga, shuningdek, shahar hayot faoliyatini ta’min etuvchi ob’ektlar xodimlari ham kiritiladi (masalan, kommunal xo’jalik xodimlari ham shu kategoriyaga kiradilar). Bo’lib joylashtirilgan kishilar korxonaning (ob’ektining) ishlab chiqarish
sikliga muvofiq vaqti-vaqti bilan shaharga kelib-ketib turadilar.
Evakuatsiya bu qolgan aholini shahardan tashqaridagi hududga transportda va piyoda olib chiqib ketishdir. Bo’lib joylashtirilgan kishilardan farqli o’laroq, evakuatsiya qilingan kishilar alohida farmoyish chiqarilguncha shahar tashqarisidagi hududda doimiy ravishda yashayveradilar.
Aholini bo’lib joylashtirish va evakuatsiya qilish rejalashtirilayotganda, shaharlardagi har bir korxona, muassasa va o’quv yurtiga shahardan tashqari hududda aholini joylashtirish rayoni belgilanadi. Shahar tashqarisidagi hududda ishchi va xizmatchilarni shunday joylashtirish kerakki,
unda ularning xavfsizligi ta’minlansin hamda shaharda o’z ishini davom ettirish uchun kelib ketishlariga zarur sharoit yaratib berilsin.
Shaxsiy himoya vositalari. Aholini favqulodda xavli vaziyatlarda himoya qilish maqsadida o’tkaziladigan tadbirlarning birortasi ham shaxsiy himoya vositalaridan foydalanishni istisno qilmaydi. Bu turga kiruvchi himoya vositalari odamni radioaktiv moddalar, zaharli moddalar va biologik vositalardan himoya qilish uchun ishlatiladi.
Himoya vositalari o’z vazifasiga ko’ra nafas olish a’zolari va terini himoya qilish
vositalariga bo’linadi. Bundan tashqari filtrlovchi va izolyatsiya qiluvchi vositalarga ham bo’linadi.
Filtrlash printsipi shundan iboratki, bunda inson organizmining hayotiy faoliyatini saqlab turish uchun zarur bo’lgan havo himoya vositalari orqali o’tkazilganda tashqaridan kirgan zaharli moddalardan tozalanadi. Izolyatsiyalovchi turdagi himoya vositalari odam organizmni tevarakatrofdagi
muhitdan batamom izolyatsiya qilib ajratib turadi. 153
a) b) c) d)
10.5-rasm. Favqulodda vaziyatlarda nafas olish a’zolarini himoya qiluvchi shaxsiy himoya vositalari.
a)GP-5 gaz niqobi; b) GP-4U gazniqobi; c) R-2 respiratori d) changga qarshi gazlama niqob.
a) b)
10.6-rasm. Terini himoya qilish vositalari
a) L-1 yengil himoya kostyumi; b) Umumiy qo’shin OP-1 maxsus himoya kiyimi.
a) b)
10.7-rasm. Radioaktiv, kimyoviy va bakteriologik favqulodda vaziyatlarda foydalaniladigan birinchi yordam paketi (a) va tibbiy quticha (b).
1-og’riq qoldiruvchi vosita; 2-fosforoorganik zaharlarga qarshi dori; 3- bakteriyalarga qarshi ishlatiladigan №2 vosita; 4-radiatsiyadan himoyalanish uchun №1 vosita; 5- bakteriyalarga qarshi
ishlatiladigan №1 vosita; 6-radiatsiyadan himoyalanish uchun №2 vosita; 4-qusishga qarshi
№1 vosita; 154
Aholini bo’lib joylashtirish va evakuatsiya qilishdagi hamma tashkiliy ishlarni fuqaro muhofazasining boshlig’i ob’ekt rejasiga asosan amalga oshiradi.
Sanoat yo’li bilan chiqarilgan (filtrlovchi va izolyatsiya qiluvchi) gaz niqob va respiratorlar, shuningdek, eng oddiy himoya vositalari (PTM-1), changga qarshi gaz niqoblar hamda odatda aholining o’z qo’li bilan tayyorlanadigan paxta-doka bog’ichlar odamning nafas olish organlarini
himoya qilish vositalari hisoblanadi.
Asosiy filtrlovchi gaz niqoblarga GP-5 , GP-5M, GP-4U, grajdanlar gaz niqoblari; DP-6 DP- 6M, PDF-7, PDF-D, PDF-Sh bolalar gaz niqoblari va bolalar himoyalash kamerasi (KZD-4) kiradi.

4.