Hayot faoliyati xavfsizligi (O`quv qo`llanma) toshkent 2019

Nazorat savollari
1. Obyektning yong`in xavfsizligi va yong`inga xavfliligini ta’riflang.
2. Yongin xavfsizligi tizimiga qo`yilgan umumiy talablarga nimalar kiradi?
3. Yonish jarayonining mohiyati nimadan iborat?
4. Yong`in va portlashlarning asosiy sabablari nimalardan iborat?
5. Materiallar yonish va yonib portlash bo`yicha qanday guruhlarga ajratiladi?
6. Ishlab chiqarishdagi havo muhiti yonish va portlash bo`yicha necha sinfga ajratiladi?
7. Ishlab chiqarish portlash, yonib – portlash va yong`in xavfliligi bo`yicha qanday kategoriyalarga ajratiladi?


5.4. Yong`in ofatida inshootlardagi fuqarolarni evakuatsiya qilish tartibi.


Evakuatsiya yo`Ilari. Har bir sanoat korxonasi uchun mo`ljallangan bino loyihalanayotganda albatta yong`in vaqtida kishilarni u yerdan o`z vaqtida chiqarib yuborish imkoniyatini yaratadigan evakuatsiya yo`llari tashkil qilinadi. Evakuatsiya yo`llari har qanday sanoat korxonasi uchun albatta eng kamida 2 ta bo`lishi kerak. Yong`in bo`lgan taqdirda ishchilar sanoat korxonasi xonasidan eng qisqa yo`l orqali belginlangan ma'lum vaqt ichida chiqib ketishlari zarur.
QMQ 2.01.02-92 ga asosan sanoat korxonalaridan tashqariga chiqib ketish yo`llari, koridorlari va qavatlaridan tushish yo`llari hisoblab chiqiladi.
Evakuatsiya yo`llarining eni kamida I,4 m dan, eshiklarning eni 0,8 m bo`yi 2 m dan kam bo`lmasligi kerak. Evakuatsiya yo`llari bo`lgan koridorlar, zinapoyalar odamlar soniga qarab hisoblanadi.
Zinapoya o`rnatilgan kataklarda tutun tarqalmaydigan bo`lishi, ya'ni tutunni chiqarib yuborish uchun tashqi tomoni ochiq yoki havoni chiqarib yuborishni ta'minlovchi texnik vositalarga ega bo`lishi kerak. Yoki zina kataklari ichkari tomonda yong`in bo`lishi mumkin bo`lgan binodan ajratilgan bo`lib, tashqi tomondan yoritiladigan bo`lishi mumkin. Butunlay katak bilan to`silmagan zinapoyalardan ham foydalanish imkoniyati bor, bu zinapoyalar tashqi ochiq tomonda bo`lsa, evakuatsiya imkoniyati yanada ortadi.
Evakuatsiya yo`llarining hisobi, shu joydagi barcha ishchilarning chiqib ketishi uchun kerak bo`ladigan vaqtni belgilash bilan amalga oshiriladi.
Evakuatsiya yo`llari va chiqish joylariga qo`yiladigan asosiy talablar ShNQ 2.01.02-04 "Bino va inshootlarning yong`in xavfsizligi" me’yoriy hujjatiga muvofiq quyidagicha belgilangan: odamlarni o`z vaqtida va uzluksiz evakuatsiya qilish, yong`inning xavfli omillari ta’siriga yo`liqishi mumkin bo`lgan odamlarni qutqarish, odamlarni evakuatsiya yo`llarida yong`inning xavfli omillari ta’siridan himoyalash zarur. Odamlarni mustaqil tashkillashtirilgan holda yong`inni xavfli omillari mavjud xonadan tashqariga chiqish harakati evakuatsiya jarayoni hisoblanadi. Aholining kam harakatlanishi guruhiga kiruvchi odamlarning xizmati ham evakusiya hisoblanadi.