Hayot faoliyati xavfsizligi (O`quv qo`llanma) toshkent 2019

Inson tanasini elektr tokiga ko`rsatayotgan qarshiligi

O`zgaruvchan tok (50 Hz)	Solishtirma hajm qarshiligi quyidagicha: (Om. sm)
Teri quruq holatda	2·106 gacha
Suyaklar	1·106 dan-2·108 gacha
Tirik hujayralar	(3 - 6) ·106 gacha
Mushaklar	150 - 300 gacha
Qon	100 - 200 gacha

Tok kuchlanishi oshishi bilan tanani qarshiligi kamayib boradi, natijada terini yorib o`tadi. Tok kuchi yoki o`tish muddati oshishi bilan terining qizib borishi va tutash joylarining terlashiga olib keladi. Bu terining elektr qarshiligini kamaytiradi.

Ichki a’zolarning qarshiligi asosan tok kuchlanishiga bog`liq va 300 - 600 Om bo`ladi.
Inson tanasining umumiy qarshiligi ham tokning kuchlanishiga bog`liq, lekin chiziqli emas, kuchlanish ko`payishi bilan umumiy qarshiligi kamayadi va 300 V kuchlanishida ichki organlarning qarshiligiga yaqinlashadi:
З_ҳ =
Rh = 2RH + Rh - inson tanasining faol qarshiligi, Om; CH ≈ 0,5 - inson tanasining zichligi, F; f - tok chastotasi, Hz
Inson tanasini elektr tokiga ko`rsatayotgan qarshiligi bir tekis va mo`tadil emas. Shu qarshiliklar bilan hisob-kitob qilish o`ziga xos qiyinchiliklarga duch keladi. Hisob-kitobni osonlashtirish niyatida amaliyotda yetarli aniqlik darajasida inson tanasining qarshiligini Rh = 1000 Om deb qabul qilingan.(5-ilova).
Insonni elektr tokidan shikastlanishining asosiy omillariga: tokning turi, inson tanasidan o`tayotgan tokning davom etish muddati, tok o`tgan yo`l, tok chastotasi, insonni shaxsiy xususiyatlarga bog`liq. «Diqqat omili» ham, katta ahamiyatga ega. Agar inson elektr tok «urishiga», «tayyor» bo`lsa, ta’siri kamayadi.