Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

Egri qasdda intellektual holat

 quyidagilar bilan izohlanadi: 

– sodir etilayotgan qilmishning ijtimoiy xavfliligini anglash; 

–  ijtimoiy xavfli oqibatlarning kelib chiqishini oldindan ko‘ra bilish 

imkoniyatiga ega bo‘lish. 

Egri qasdda qilmishning ijtimoiy xavflilik xususiyatini anglash to‘g‘ri 

qasdning belgilariga muvofiq ravishda bu belgilardan farq qilmaydi. Lekin 

egri qasddagi ijtimoiy xavfli oqibatni oldindan ko‘ra bilishda farqlar 

mavjud bo‘lib, bu qasdni turlarga ajratib turadi: to‘g‘ri qasdda subyekt 

oqibat kelib chiqishi zarurligini oldindan ko‘ra biladi, egri qasdda esa, 

jinoiy oqibatning kelib chiqishi real imkoniyatlarga ega bo‘ladi. Bundan 

193 

 

---

tashqari, to‘g‘ri va egri qasd o‘rtasidagi farq ularning ijtimoiy xavfli 

oqibatni oldindan ko‘ra bilishdagi irodaviy holatiga ko‘ra aniqlanadi. 

To‘g‘ri qasddan farqli ravishda egri qasdda shaxs ijtimoiy xavfli oqibat 

kelib chiqishini xohlamaydi, lekin ularning kelib chiqishiga ongli ravishda 

yo‘l qo‘yadi. 

Egri qasdda faqat ijtimoiy xavfli oqibat kelib chiqishini oldindan ko‘ra 

bilish imkoniyatiga ega bo‘lish uning mohiyatini chegaralaydi. Shaxs o‘zi 

sodir qilayotgan harakatlari obyektiv borliqqa qanday ta’sir o‘tkazib, 

ijtimoiy xavfli oqibat olib kelishini anglaydi, lekin ba’zan oqibat yuzaga 

kelmasligi ham mumkin, chunki oqibat yuzaga kelishi uchun subyekt 

tomonidan nazorat qilinmaydigan boshqa shartlar ham  zarur bo‘ladi. Bu 

yerda oqibat birgina oqibat bilan bog‘liq bo‘lmay, aybdorga bog‘liq 

bo‘lmagan boshqa holatlar natijasi hisoblanadi. Gap aniq sharoitda 

shartlardagi real imkoniyatlar haqida bormoqda, individual holatdagi mav-

humlik haqida emas. 

«Real imkoniyat» atamasi