Iqtisodiy sudlar.
Mazkur sudlar ishlarni ko’rishda asosan Iqtisodiy
protsessual kodeksga tayanib ish yuritadilar.
Iqtisodiy sudlarga:
1) iqtisodiyot sohasida yuridik shaxslar hamda yuridik shaxs tashkil
etmagan holda tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirayotgan va yakka
tartibdagi tadbirkor maqomini qonunda belgilangan tartibda olgan
fuqarolar, shuningdek, korporativ nizolar bo’yicha ishlar ko’rilayotganda
taraflar bo’lgan fuqarolar o’rtasidagi fuqaroviy, ma’muriy va boshqa
huquqiy munosabatlardan yuzaga keladigan nizolarga doir ishlar;
2) iqtisodiyot sohasida yuridik shaxslar va yakka tartibdagi
tadbirkorlarning huquqlari yuzaga kelishi, o’zgarishi yoki bekor bo’lishi
uchun ahamiyatga ega bo’lgan faktlarni aniqlash (bundan buyon matnda
yuridik ahamiyatga ega bo’lgan faktlarni aniqlash deb yuritiladi)
to’g’risidagi ishlar;
3) bankrotlik to’g’risidagi ishlar;
4) hakamlik muhokamasi bilan bog’liq ishlar;
5) korporativ nizolar bo’yicha ishlar, bundan mehnatga oid nizolar
mustasno;
6) chet davlat sudlari va arbitrajlarining qarorlarini tan olish hamda
ijro etishga qaratish to’g’risidagi ishlar taalluqlidir.
Ma’muriy sudlar.
Mazkur sudlarning ish yuritish faoliyati asosan
651
Ma’muriy sud ishlarini yuritish to’g’risidagi kodeksi bilan tartibga
solinadi. Ushbu kodeksning 26-moddasiga ko’ra, Ma’muriy sudga
fuqarolar va yuridik shaxslarning buzilgan yoki nizolashilayotgan
huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish
to’g’risidagi, ma’muriy va boshqa ommaviy huquqiy munosabatlardan
kelib chiqadigan ishlar taalluqlidir, bundan O’zbekiston Respublikasi
Konstitutsiyaviy sudiga, fuqarolik ishlari bo’yicha sudlarga, iqtisodiy
sudlarga va harbiy sudlarga taalluqli ishlar mustasno.
Ma’muriy sud ishlarini yuritish to’g’risidagi kodeksining
27-moddasiga ko’ra, ma’muriy sud:
1) idoraviy normativ-huquqiy hujjatlar yuzasidan nizolashish
to’g’risidagi;
2) davlat boshqaruvi organlarining, ma’muriy-huquqiy faoliyatni
amalga oshirishga vakolatli bo’lgan boshqa organlarning (bundan
buyon matnda ma’muriy organlar deb yuritiladi), fuqarolar o’zini o’zi
boshqarish organlarining va ular mansabdor shaxslarining qonun
hujjatlariga mos kelmaydigan hamda fuqarolar yoki yuridik shaxslarning
huquqlarini va qonun bilan qo’riqlanadigan manfaatlarini buzadigan
qarorlari, harakatlari (harakatsizligi) yuzasidan nizolashish to’g’risidagi;
3) saylov komissiyalarining xatti-harakatlari (qarorlari) yuzasidan
nizolashish to’g’risidagi;
4) notarial harakatni amalga oshirish, fuqarolik holati
dalolatnomalarini yozishni ro’yxatga olish rad etilganligi yoki notariusning
yoxud fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organi mansabdor
shaxsining harakatlari (harakatsizligi) yuzasidan nizolashish to’g’risidagi;
5) davlat ro’yxatidan o’tkazishni rad etish yoxud belgilangan
muddatda davlat ro’yxatidan o’tkazishdan bo’yin tovlash ustidan shikoyat
qilish to’g’risidagi ishlarni hal qiladi.
Ushbu sudlar MJTKga asosan, o’z vakolatlari doirasida ma’muriy
huquqbuzarliklar to’g’risidagi ishlarni ko’radilar.
Sud tizimida o’rta bo’g’inni tashkil qiladigan
Qoraqalpog’iston
Respublikasi sudlari, viloyat sudlari
, Toshkent shahar sudlari rais, rais
o’rinbosari, sudyalardan iborat bo’ladi hamda sud rayosati va sudlov
hay’atlari tarkibida ish olib boradi.
Faqat jinoyat sudlari tarkibida xalq maslahatchilari bo’ladi.
Qoraqalpog’iston Respublikasi sudi, viloyat sudi, Toshkent shahar
sudi:
–o’z vakolatlari doirasida ishlarni birinchi instansiya sudi sifatida,
apellyatsiya, kassatsiya tartibida ko’radi;
652
–tumanlararo, tuman (shahar) sudlarining sud faoliyati ustidan nazo-
rat olib boradi, sud amaliyotini umumlashtiradi;
–sud amaliyoti va sud statistikasining tizimli tahlilini amalga oshi-
radi;
–sudlarning kadrlari malakasi oshirilishini tashkil qiladi;
–qonunga muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |