Harbiy-texnik instituti konstitutsiyaviy huquq

sud 
hokimiyati
edi.

---

497 
Shu tariqa hokimiyatning uchta tarmog’i vujudga kelgan: vakillik 
organi – qonunlar chiqaradi; ijro etuvchi organ – qonunlar ijrosini 
ta’minlaydi va sud organi – qonunlar bajarilishini nazorat qiladi 
va hokimiyatning qolgan ikki tarmog’i o’rtasidagi nizolarni betaraf, 
xolisona hal etuvchi organ sifatida faoliyat ko’rsatadi. 
Hokimiyat vakolatlarining bo’linishi nazariyalari haqida qadimgi 
Hindiston va Xitoy, o’rta asr Sharq mutafakkirlari (Abu Rayhon Beruniy, 
Abu Ali ibn Sino, Alisher Navoiy) ham o’z qarashlarini aytib o’tishgan. 
Masalan, ular hokimiyatning yakka shaxs qo’lida to’planishi xalq uchun 
hech qachon foyda keltirmaydi, deyishgan. 
Abu Nasr Forobiy
, hukmdorni faqatgina xalq yetakchisi emas, 
balki jamiyat salomatligiga befarq bo’lmaydigan, uning ruhiyatidan 
hamisha xabardor bo’lib turadigan malham deb bilgan. Sharq 
mutafakkirlari orasida 
Alisher Navoiy
o’zining mustaqil siyosiy 
qarashiga ega bo’lgan. U adolatli podshoh deb, jamiyatning har bir a’zosi 
huquq va erkinligini himoya qila oladigan, uning bajarilishiga kafolat bera 
oladigan, qonun ustuvorligi asosida ish yurita oladigan, jamoat tartibini 
saqlay oladigan zotni bilgan (1494-95-yillarda yaratilgan “Saddi 
Iskandariy” dostonida shunday g’oya ilgari surilgan). 
Atoqli davlat arbobi 
Sohibqiron Amir Temur
davlat tepasiga 
kelgach, eng ahamiyatli masalalar yuzasidan 
qurultoyning
muntazam 
o’tkazilishini nazorat qilib turgan. Bu qurultoyga amirlar (harbiy 
lashkarboshi) hokimlar, vazirlar, beklar va boshqa oliy mansabdor shaxslar 
chiqarilgan. Qurultoy mavjud ijtimoiy-siyosiy barqarorlikni ta’minlagan. 
Qatnashchilar Qurultoy yig’ilishlarida har qanday dolzarb masalani
qizg’in muhokama qilishgan, hukmdor esa so’nggi qarorni chiqargan. 
Ba’zan, juda kam holatlarda Amir Temur qarori majlis qatnashchilariga 
ma’qul kelmagan, xolos.