Harbiy-dala terapiya

1.3. Radioaktiv moddalar bilan shikastlanganlarga tibbiy yordam 
Radioaktiv moddalar bilan shikastlanganlar atrofdagilar uchun xavfli, shuning 
uchun ular sanitar ishlov maydonchasiga yuboriladi. Shundan so'ng qabul va 
sortirovka palatasiga yetkaziladi. Umumiy davolash usullari tashqi teng barobar 
nurlanishli O'NK davolaganday olib boriladi. Shoshilinch davo yo'nalishi 
organizmga tushgan radioaktiv moddasi tezda chiqarishga yo'naltiriladi, radioaktiv 
moddani a'zo va to'qimalarda fiksatsiyasini oldini olishga qaratilgan choralar 
ko'riladi.
Radioaktiv moddalarni chiqarish usullari organizmni tabiiy tozalash 
jarayonlarini kuchaytirishdan iborat. Peroral tushganda me'dani yuvish (zondsiz, 
zondli) sifonli huqnalar qilinadi. Ingalyatsion shikastlanishlarda o'pka 
giperventelyatsiyasi, balg'am ko'chiruvchi dorilar. Yara yuzasiga tushganda 
dezaktivatsiya va so'ngra jarrohlik ishlov berish. Zararlanishni barcha turlarida 
diurezni kuchaytirish. Radioaktiv moddani organizmda to'planishini oldini olish 
maqsadida adsorbentlar: oltingugurtli bariy, faollashtirilgan ko'mir, me'da
yuvilganda kompleksionlarni yuborish( 5ml 5% li pentatsin eritmasi 40% li 
glyukoza eritmasi) konkurentli preparatlar buyuriladi ( kali yodid, radioaktiv yod 
tushganda, kalsiy tuzlari radioaktiv elementlar tushganda). 
Radioaktiv moddalar bilan shikastlanishlarda evakuatsiya bosqichlarida tibbiy 
yordam hajmi 
Birinchi va shifokorgacha yordam 
1.shikastlanish o'chog'ida protivogaz kiyish; 
2.shikastlanish maydonidan chiqarish; 
3.o'choqdan tashqarida qisman sanitar ishlovi ( yuqori oyoq kiyimni radioaktiv 
changdan tozalash, tanani alohida qismlarini og'iz va tomoq burunni suv bilan 
yuvish); 
4.zondsiz me'dani yuvish (yodlangan adsorbent ichishga , qusishni chaqirish, 
adsorbentni qayta qabul qilish); 
Birinchi shifokor yordami: 
1. 
Maxsusu ishlov berish maydonchasida qisman sanitar ishlovi; 
2. 
Me'dani adsorbent bilan zondli yuvish 
3. 
Kech yotganda (ovqatdan zararlanganda 10 soatdan so'ng) sifonli huqnalar, 
surgi dorilar; 
4. 
Balg'am ko'chiruvchilar; 
5. 
Ko'rsatmasiga binoan O'NK davolash tadbirlari. 

---

37 
Malakali yordam 
1. 
To'liq sanitar ishlovi; 
2. 
Ko'rsatmasiga binoan adsorbentlar bilan me'dani zondli yuvish; 
3. 
Suyuqlikni ko'p ichish, balg'am ko'chiruvchilar, suydik haydovchilar; 
4. 
Kompleksonlar (pentatsin vena ichiga) kaliy yodid, merkazolil, kaliy 
perxlorati ichishga; 
O'NK belgilari bo'lganda ularni davolash tadbirlari 
Maxsusu yordam 
Ko'proq o'simliklardan ovqatlar, tuzli surgi dorilar, siydik haydovchilar, 
kompleksonlar( pentatsin 5% eritma 20ml vena ichiga kuniga 2marta 5 kun 
davomida, 2-3ta kurs 5 kunlik interval bilan ) yoki ichishga tabletka holida ( 
0,5dan ) 2,0 ichishga kuniga 2 marta 1-2 kun oralab ovqatlanishga bog'liq 
bo'lmagan holda jami 30-40 gramm . kaliy yodid, merkazolil, perxlorat kaliy 
ichishga. Almashinishli qon quyishlar , sun'iy buyrak foydali. Unitiol, fiziologik 
eritma, glyukoza eritmalari dezintoksikatsion ta'sir ko'rsatadi. O'NK belgilari 
kuzatilsa ularni davolash tadbirlari.