Халцаро бобур фонди

Ёд этмас эмиш кишипи меҳнатта киши,
Шод этмас эмиш к ў и гул н и
гурбатта киш и.
К ўиглум бу гариблицта шод ўлмади ҳеч,
Ғурбятта севунм ас эмиш,
албатта, ки ш и .
Сўнгра м аълум бўлдики, тур кий сўз- 
лярда ж о й тақозоси билан „ т “ (то), „д“ 
(дол), яна „ғ“ (ғайн), „ қ “ (қоф) ва „ к “ (коф) 
б и р -б и р л а р и б и л а н а л м а ш и н и б қ о л а р
экан.
Б ир неча кундан сўнг Танбал Ўрате- 
па устига келди. Б у хябар етгач, хон Тош 
канддан л а ш к а р ж ўнатди. П искент билан 
С о м с и й р а к о р а с и д а ч ап қ а н о т ва ўнг 
қанотни сафга тизган эдим, келиб кўрди- 
лар. М ўгул т а о м и л и ч а туғ б оғладилар. 
Хон отдан тушди. Т ўққи з туғни хоннинг 
олдида тургизиб, бир мўғул молнинг ўрта 
илигига бир узун оқ бўзни боғлаб, қўлига 
тутиб олган. Яна уч парча узун бўзни уч 
туғнинг тутқичидан қуйироқ боглаб, туг- 
нинг дастаси остидан олиб келтирдилар. 
Бир бўзнинг учини хон босиб турди. Яна 
бир тугга боғланган бўзнинг учини мен 
босиб турдим. Яна бир бўзнинг учини Сул- 
тон Муҳаммад Хоника. У мўғул бўз боғ- 
лаган молнинг ўрта илигини қўлига олиб, 
мўғулча сўзлардан бир нималар деб туғга 
қараб ишора қилади. Хон ва барча тур- 
ганлар туг сари қим и злар сочадилар. Бар- 
ча карнай ва ноғораларни бир йўла чала- 
дилар. Сафда турган л а ш к а р х ал қ и бир 
йўла сурон солади. Уч маротаба ана шун- 
дай қиладилар. Ундан сўнг отланиб, су- 
рон солиб, ш унча латпкар атрофида югу- 
радилар. Мўгул орасида Чи нги зхонни нг 
тузуги ҳоэиргача нақ Ч и нги зхон даври- 
дагидекдир.
Ўнг қанот ўнг қанотда, чап қанот чап 
қанотда, м арказ марказда, ҳар ким ота- 
бобосидан қолган еридагина туради. Ўнг 
қанот ва чап қанотда ким нинг эътибори 
кў пр о қ бўлса, сафнинг бошроғида тура- 
дилар.
Ў нг қ а н о т д а ч а р о с и б и л а н б е к ч и к
уруги ҳ ам иш а саф бошига ч и қ и ш га ин- 
тиладилар. У фурсатда чароси уругининг 
туманбеги Қ а ш қ а М аҳмуд эди, анча мар- 
дона йи гит эди. Номи ҳам туманга маш- 
ҳур бўлган Б е к ч и к тум ани нин г туманбе- 
ги Айюб Я ъ қ у б эди. Б о ш га ч и қ м о қ учун 
у р у ш д и л а р . Б и р - б и р л а р и г а қ и л и ч л а р
к ў т а р д и л а р . О х и р и , а ф т и д а н , ш у н д а й
қарорга келинди: ай лана олиб урушиш- 
да бири бошга ч и қ а д и , сафда турганда 
и к к и н ч и с и бошга чиқади.
Э ртаси С о м с и й р а к т у м а н и д а д ав ра 
олиб овга ч и қд и л ар . Келиб Турок чорбо-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

88
БОБУРНОМА
гига туш и лди. Н иҳоясига еткизган газал- 
ни ш у к у н и уш бу юртда тугатдим . У ту- 
гал л ан ган газал будир:
М а т л а ъ :