Халқаро туризм

Инсентив – туризм географияси
. Ишга алоқадор туризм конгресслар ва 
кўргазмаларга сафарлар билан бир қаторда инсентив – туризмни ҳам ўз ичига 
олади. Ишдаги муваффақиятлар учун рағбатлантириш сифатида сафарлардан 
фойдаланиш ХХ асрнинг 60 – йилларида АҚШда бошланганди. Туризмнинг 
бошқа турларидан фарқли равишда ҳали расмийлаштиришга улгурмасдан 
жаҳоннинг турли ҳудудларидаги жуда кўп мамлакатларда инсентив туризм 
эътироф қозонди ва узоқ вақт янги дунёни «тарк этмади». Фақатгина 70-80 
йилларда Америкадан кўҳна қитъага мукофатланган туристлар оқимининг 
кенгайиши билан у Европани қамраб олди. Кейинчалик у Осиёга ҳам ёйилди. 
Шундан буён инсентив – туризм амалда деярли ўзгармади. АҚШ аввалгидек 
мукофатланган туристларни асосий «етказиб» берувчи ҳудуд ҳисобланади. 
Европага инсентив йўналиш бўйича ташриф буюраётган гуруҳларнинг 60 % 
унинг улушига тўғри келади. АҚШда интенсив турларнинг машҳурлигини 
ходимлар меҳнатини моддий рағбатлантиришга, сарфланаётган харажатларга 
қараганда Америка компаниялари рағбатлантирувчи туризмга кўпроқ маблағ 
сарфлаётганда ҳам кўриш мумкин. Инсентив – турлар давомийлиги 
кўпаймоқда. АҚШда рағбатлантирувчи йўналишлар Мексика, Буюкбритания, 
Осиё – Тинч океани ҳавзаси мамлакатлари ҳисобланади. 
Сафар билан тақдирлаш Европада ҳам тобора кўпроқ тарқалмоқда. 
Тажриба шуни кўрсатмоқдаки, интенсив – тур меҳнатга рағбатлантиришда ҳар 
қандай истеъмол товари билан мукофатландан кўра энг яхши усулдир. 
Буюкбританияда унга фирмаларнинг ўз ходимларини мукофатлашга 
сарфланадиган маблағининг 2/5 қисми тўғри келади. Франция ва Германияда – 
салкам яримини ташкил қилади. Инсентив турлар қиймати 500 дан 1500 
америка долларигача, одам бошига юқори, давомийлиги эса уч кундан етти 
кунгача рағбатлантирувчи йўналишлар устун тарзда Европа мамлакатлари 
бўйлаб ўтади: Франция, Испания, Швейцария, Австрия, Кипр, шунингдек АҚШ 
(Нью-Йорк, Флорида ва ғарбий қирғоқлар) ва Кариб ҳавзаси ороллари. 
Инсентив – туризм бозорида уларнинг улуши камайишига қарамай гуруҳ 
бўлиб сафар қилиш мустаҳкамловчи сегмент бўлиб қолаяпти. Инсентив 
гуруҳларда туристлар сони бир неча кишидан юз ва ундан ортиқ кишига 
ўзгариб туради. Гуруҳларнинг яримида сон таркиби 10 кишидан ошмайди. 
Инсентив гуруҳлар компаниянинг ижрочи ходимларидан тўлдирилади. Улар 
юқори ва ўрта раҳбарлик даражасидаги ходимлар, шунингдек истеъмолчилар 
орасидан, масалан доимий харидорлар бўлиши мумкин (чизма 2).