Халқаро туризм

IX Боб. ХАЛҚАРО ТУРИЗМДА АХБОРОТ
ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ 
 
9. 1. Туризмда ахборот технологиялари турлари ва уларнинг 
моҳияти. 
9.2. Компьютер тизимида ўринларни бронлаштиришнинг пайдо
бўлиш имкониятлари ва эволюцияси. 
9.3. Туристик менежментда Интернет технологиялар. 
9.4. Билимни бошқариш тизими 
 
9.1. Туризмда ахборот технологиялари турлари ва
ахборотлар моҳияти. 
Ижтимоий ишлаб чиқариш ресурслари ўртасида табиий, моддий меҳнат, 
молиявий ва ахборот омилларини ажратиш мумкин. 
Акс этиш жараёнида пайдо бўладиган ахборот фикрловчи мавжудотга 
боғлиқ бўлмаган ҳолда тўпланиши ва сақланиши мумкин ва бу ҳолда у 
субъектив эмас, балки объектив характер касб этади. 
Жамиятнинг узоқ ривожланиш жараёнида моддий оламнинг бошқа ҳамма 
шаклларини тенглаштириш бўйича ахборот янги сифат характери ва қуйидаги 
хусусиятларни эгаллайди. 
Одамлар муносабатида ахборот пайдо бўлиши бевосита онг тараққиёти 
билан чамбарчас боғлиқдир. Натижада меҳнат фаолияти шаклланади, инсон 
нутқи пайдо бўлишини белгилаб беради, ўзлаштириш натижасида вужудга 
келади. 
Ижтимоий муносабат жараёнида ахборотнинг алоҳида тури-ижтимоий 
ахборот вужудга келади ва ривожланади. Ижтимоий ақл сифатида бу одамлар 
ассоциацияси, моддий неъматлар ишлаб чиқариш ва ҳаётни ишлаб 
чиқаришнинг бирлашган заруратидир. 
Ахборот тараққиётининг узоқ ўтмиш йўли аввалига нозик материя 
даражасида, кейинчалик эса жонли табиат шароитида сифат жиҳатидан янги 
кўринишдаги ижтимоий ахборотга олиб келди. 
Ахборот соҳасида субъект кўп ролларда намоён бўлади: истеъмолчи,
ташувчи, сақловчи ва ахборот тарқатувчи, шунингдек уни ишлаб чиқарувчи 
(генератор) сифатида кўринади. Шунинг учун ахборот соҳаси бир томондан, 
индивиднинг онгига боғлиқ бўлмаган ҳолда шаклланади, иккинчи томондан 
эса, унинг таъсирида ўзгаради. 
Бугунги кунда тўпланиб бораётган барча ахборот оқимларини қайта 
ишлаш учун мўлжалланган махсус дастур – аппаратлар мажмуасини яратиш 
«ахборот портлашини» талаб қилишини исботлашга ҳожат бўлмаса керак. Бу 
мажмуа ўз ичига йиғиш, сақлаш, қайта ишлаш ва катта кўламли маълумотлар 
беришни қамраб олади. Маълумотлар ва хужжатларни бошқариш учун зарур 
автоматлаштириш ишларини бажаради. Бироқ ижтимоий фаолиятнинг турли 
соҳаларида жорий этилаётган амалий ахборотлар маслаҳат тизими ҳар хил 

---

267 
вазифани ҳал этаяпти: бири ишлаб чиқаришда, бошқаси тиббиётда, унинчиси 
ижтимоий, маданий сервисда, туризм ва ҳ.к.ларда. 
Информатика фани илмий фан сифатида намоён бўлиб, шундай тизимда 
ва ахборотлар жараёнларида унинг муҳит билан ўзаро ҳаракатида муҳим ўрин 
эгаллайди. Бу тизим ўзида янги, ўтмишда номаълум бўлган ахборотлар 
технологияларини мужассам этади. 
Информатика
ҳақиқий ҳаётдаги умумий 
қонуниятларни кўпроқ акс эттирадиган фан ҳисобланади, ижтимоий – 
иқтисодий тизим ва дастурий – техник воситаларда инсон ролини аниқлаб 
беради. 
Ахборотлар тушунчасида энг муҳим нарса – тегишли манба ва 
истеъмолчига маълумот етказиш, мақсадга йўналтирилган тизимида