Х. С. Асатуллаев, Б. О. Турсунов, М. А. Маманазаров к

 
4.3. Корхона ташкилий тузилмаларни лойихалаштиришнинг ўзига 
хос хусусиятлари 
Бозор иқтисодиёти шиддат билан ривожланиб бораётган бир пайтда 
корхона ва ташкилотларнинг даромад олишга бўлган имкониятлари бир 
томондан камайиб кеца, иккинчи томондан ортиши мумкин. Бунда еса 
асосий омил сифатида танланган ташкилий тузилма майдонга чиқади. 
Шунинг учун ҳам, икки имкониятдан бирини танлаш ва унга еришиш раҳбар-
менежердан маҳорат ва уддабуронликни талаб қилади. 
Бошқарувнинг ташкилий структураларини ташкил қилиш ишлаб 

---

64 
чиқаришни ташкил қилиш ва типига енг яхши мос келувчи бошқарув 
аппаратини яратишдан ва бозор иқтисодиёти шароитида бошқарувнинг ҳар 
бир звеносининг ишлаб чиқариш-техник, хўжалик ижтимоий ва молиявий 
фаолиятини бошқариш бўйича ҳамма функсияларни бажарилишининг 
заруриятидан келиб чиқади. Бу муаммоларнинг йечими бошқарувни ислоҳ 
қилиш бошқарув ишлари ва функцияларини рационал тақсимлаш бошқарув-
нинг аниқ мақсад ва вазифаларини белгилаш бўйича бир қатор тадбирларни 
ўтказиш орқали амалга оширилади. 
Мақсад бошқарув назариясининг асосий категориялардан бири 
ҳисобланади. Бошқарув мақсадларини шакллантириш бошқарувнинг 
бошланғич, унга еришиш еса якуний босқич ҳисобланади. Бошқариш 
мақсади бошқарув объекти ва унинг алохида параметрларининг исталган 
ҳолатидир. Аниқ бир корхона учун бошқарув мақсади аниқ бир маҳсулот 
турини енг кам ресурслар харажатини сарфлаган ҳолда керакли миқдорда ва 
юқори сифатда чиқаришдан иборат. 
Мақсадли ёндашув бошқарув органлари ишининг коллектив олдига 
қўйган мақсадларига еришишга бўйсунишни талаб қилади. Бошқарувнинг 
ҳар бир тагтизими ўзининг мақсадлари (ташкилий, иқтисодий, маркетинг, 
техник, ижтимоий)га эга, шунинг учун мақсадларнинг мос келиши муаммоси 
йўзага келди. Бошқарувнинг ҳар хил даражалари умумий мақсадга жавоб 
беришлари, бир-бирини тўлдириб туриши зарур. Мақсадларни тартиблашни 
усулларидан бири мақсадлар дарахтини тузиш ҳисобланади. Қуйида 
мақсадлар ва уларга еришиш воситалари ўртасидаги алоқаларнинг график 
тасвири ни кўришимиз мумкин бўлади.

---

65