Х. С. Асатуллаев, Б. О. Турсунов, М. А. Маманазаров к

4-расм. Чизиқли – функционал (штабли) ташкилий тузилма схемаси
7
 
Шундай қилиб, чизиқли функционал тузилма ўз таркибига чизиқли 
раҳбариятидаги ташкилот масалаларини бажаришга ёрдам берувчи 
бўлинмаларни қамраб олади. Чизиқли функционал тузилма ҳам ўз афзаллик 
ва қийинчиликларига ҳам эгадир.
 
1-жадвал. 
Чизиқли функционал тузилма ҳам ўз афзаллик ва қийинчиликлари 
 
Афзалликлар 
Камчиликлар 

ишчилар мутахассислиги билан боғланган 
қарор ва режаларни чуқурлаш-тирилган ҳолда 
тайёрлаш 

бош чизиқли менежерни муаммони чуқур 
таҳлил қилишдан озод қилиш 

маслаҳатчи ва експертлардан фойда-ланиш 
имкони 

ишлаб чиқариш бўлимлари аро гори-зонтал 
поғонасидаги 
қуюқ 
ўзаро 
алоқа 
ва 
ўзаро 
ҳаракатларнинг йўқлиги 

тайёрланаётган қарор, одатда уни жорий 
етилишида 
иштирок 
етмаслиги 
учун 
аниқ 
жавобгарликнинг йўқлиги 

вертикал бўйича ўзаро таъсирнинг ҳаддан 
ташқари 
ривожланган 
тизими 
жумладан: 
бошқарувнинг иерархияси бўйича бўйсуниши яъни, 
ҳаддан ташқари марказлаштириш 
Ташкилотни бошқаришнинг функционал – ташкилий тузилмаси. 
Функционал бошқарув аниқ ишлар кўринишини бажаришга мўлжалланган ва 
7
Махкамова М.А., Юлдашева С.А., Ҳолматова Ш.Р., Шмигун О.Менежмент.Т.:2007 йил. 89-бет. 

---

58 
чизиқли бошқарув тизимида қарор қабул қилиш учун керак бўлган 
бўлинмалар мажмуаси орқали амалга оширилади. 
5-расм. Бошқарувнинг функционал ташкилий тузилмаси схемаси.
8
 
Ташкилотда одатда бир хил сохадаги мутахассислар мутахассислиги бир 
бўлган бўлинмаларга (бўлимларга) бирлаштирилади, масалан маркетинг 
бўлими, режалаштириш бўлими, буҳгалтерия ва ш.к. шундай қилиб, 
ташкилотни бошқаришнинг умумий масалалари ўрта звенодан бошлаб 
функционал мезон бўйича бўлинади. Шунинг учун бошқарувнинг функци-
онал тузилмаси деган ном келиб чиққан. Функционал бошқарув чизиқли 
бошқарув билан ёнма-ён бўлиб иш бажарувчилар учун икки томонлама 
бўйсунишга олиб келади.
Расмдан шу нарса кўриниб турибдики, ҳамма функсиясини таҳлил етиб 
уни бажарадиган универсал менежерлар ўрнига ўз сохасида катта иқтидорга 
ега бўлган ва маълум бир йўналиш учун жавоб берадиган (масалан, 
режалаштириш ва истиқболлаш) мутахассислар штатлари пайдо бўлади.