Х. И. Ирсалиев ортопедик стоматология

Отформатировано: узбекский (кириллица)
Отформатировано: узбекский (кириллица)
Отформатировано: узбекский (кириллица)

---

39 
Қаттиқ обектни бехосдан тишлаш вақтида чайнов мушакларнинг 
қисқариши шу заҳотиёқ камаяди. Периодонт рицепторлари, чайнов 
мушаклари сезувчи нерв толалар охирлари ва чакка пастки жағ бўғими 
бўшлиқлари, система хосил қилиб, бу вақтда босим хақида чайнов аппаратига 
хабар беради. Периодонт чайнов босимини тарқатиш ва таъсиротларни қабул 
қилишдан ташқари, диффузия хисобига озиқланадиган илдиз цементига 
нисбатан қурилиш ва озиқлантириш вазифасини бажаради. Периодонт тиш 
ривожланиши тугагандан сўнг ҳам илдиз цементини қурилиши иштирок 
этади. Масалан: бу холат, тишга функционал босим ошиши натижасида рўй 
беради. Тиш илдизи синганда цемент суяк тўқимасини қоплами хисобига
синиш ёриғини ёпилиши рўй беради.
Милк  (gingva propria)- Тишни ушлаб турувчи, оғиз шиллиқ қавати билан 
боғланган аппаратдир. У альвеоляр ўсиғининг суягига зич бирикган бўлади. 
Соғлом милк оч пушти рангда бўлиб, икки қисмга бўлинади (40-расм). Милк 
қирғоғи, альвеоляр ўсиқ суяк қисмини қоплаб туради, 3 -2 мм кенгликни 
ташкил қилади ва тиш эмали бўйин қисмига зич ёпишиб туради. 
40-расм. Вестибуляр томондан милк морфологияси 
Тишлар аро сўрғич – тожлар аро бўшлиқни тўлдириб туради, бу тиш 
катакчасини ажратиб турувчи тўсиқ соҳасига тўғри келади. Милкнинг суякга 
ёпишиб турган харакатли шиллиқ қаватга ўтади.Харакатланмайдиган шиллиқ 
қаватнинг харакатланувчи шиллиқ қаватига ўтувчи қисми ўтув бурма 
дейилади. 
Милк кўп қаватли қисман шохланувчи ясси эпеделий билан қопланган.
Пародонт қирғоғининг епителийси милк эгатчасини ички томонидан 
қоплайди, ташқи томондан эса оғиз бўшлиғи билан боғлиқ. Қирғоқ 
эпителийси ясси эпителий бўлиб, ривожланган тишни эмал эпителий 
(кутикуласига)га бирикади. 
Милк эпителийси эмал – цемент чегарасида бирикади. Эмал эпителийси 
билан ички қирғоқ ўртасида боғлиқлик, тиш чиқишидан кейин қисман ёки 
тўлиқ йўқолгандан кейин, милк эгатини яхшироқ ўрганиш мумкин. Милк