Гулистон Давлат университети Педагогика факултети Педагогика психология йўналиши “Ижтимоий педагогика” фанидан

Гулистон Давлат университети Педагогика факултети
Педагогика психология йўналиши
“Ижтимоий педагогика” фанидан
маъруза матни

Амалий ишланма маъруза матни



Амалий ишланма маъруза матни



Амалий ишланма маъруза матни





МАВЗУ: Болаларнинг ақлий, жисмоний ва эстетик риволанишини педагогик ташхис этишнинг методларини амалий ўрганиш. Нутқий нуқсони бўлган болалари психологик, ижтимоий коррекциялаш методлари.


РЕЖА:

1. 
   Шахснинг ривожланиши, тарбияси ва ижтимоийлашуви
   
2. 
   Шахснинг ақлий, жисмоний ривожланишида фаолиятнинг ўрни
   
3. 
   Нутқида нуқсони бўлган ўқувчиларни коррекцион ўқитиш
   

1-савол баёни
Шахснинг ривожланиши, тарбияси ва ижтимоийлашуви. Шахс шаклланиши деганда биз шахснинг ҳам жисмоний ҳам ақлий ва маънавий камол топиш жараёнини тушунамиз. Ҳар бир жамиятда шахснинг ўаклланишини, камол топиши муҳим муаммолардан ҳисобланади. Шу сабабли шахснинг шаклланиши масалаларига тўғри ёндашиш учун шахснинг табиатини тузилишини унинг хулқ атворини ва унга таъсир сабаб ва воситаларини билиш зарур. Шахснинг ривожланиши ва шахс сифатида шаклланишига бир қанча омиллар таъсир этади. Булар:

Ирсият, яъни биологик омил

Муҳит

Таълим ва тарбия

Шахс фаолияти ( ижтиомий омил) дир. Маълумки шахс, инсон тиркиорганизмдир. Шу сабаблаи, унинг ҳаёти биологиянинг умумий қонунларига, ёшлар анотмояси ва физиологиясининг махсус қонунларига бўйсунади. Биологиянинг асосий тушунчаси бўлган ирсият яъни, насл насабнинг таъсирига алоҳида эътибор қаратилади. Чунки ҳар бир бола ота онасидан меърос шаклда баъзи биологик сифатларга ( тананинг тузилиш, сочнинг, кўзнинг, терисининг рангги, бўй басти ва бошқаларга ) эга бўлган ҳолда дунёга келади. Буларга жисмоний хусусиятлар ҳам деб аталади. Боланинг физиологик хусусиятларига олий нерв фаолиятининг туғма ўтишига айтилади. Ирсийлик кишининг ўзига хослигини белгилаб берадиган антомик, физиологик, психологик ташкилий жиҳатлар ота она томонидан ирсий белгилар орқали ўтадиган хусусиятлар ( белгилардир) . Биологик омилнингш инсон шаклланишидаги зрни муҳим ва ўзига хос ирсиятнинг аҳамиятини инкор этиб бўлмайди. Инсонга хос хусусиятлар ақлий ва жисмоний меҳнат қобилияти, тафаккур ва нутқ ҳам туғма зтишим мумкин, лекин бу туғма имкониятлар ривожланиши учун инсон боласи инсоний муҳит, одамлар орасида яшаши, одамлар бьилан алоқа қилиш, ижтимоий ҳаётда қатнашиши ва маълум одоб хулқ қоидаларига амал қилиши лозим. Чунки, инсон биологик мавжудот сифатида эмас, балки ижтимоий мавжубот сифатида ривожланади ва камолга етади. Бола нутқни эгаллаши учун нутқ шароитида меҳнат қилиш учун меҳнат шароитида, ақлий тарққий этиши учун, ақлий фаолият шароитида яшамоғи керак. Ўқувчининг ақлий ҳаракатлари ахснинг онгли тарзда ички психологик механизмлар воситасида амалга ошириладиган турли туман ҳаракатлардир. Экспериментал тарзда шу нарса исбот қилинганки, бундай ҳаракатлар доимо мотор ҳаракатларни ўз ичига олади. Ўқувчи ҳаракатлари қуйидаги кўринишда бўлиши кузатилади:

Перспектив фаолият, бунда ўқувчи ўнггида фанлар ва ҳодисалар тўғрисидаги яхлит образ шаклланади

Мнемик фаолият, нарса ва ҳодисаларнинг моҳият ва мазмунига алоқадор материал эслаб қолиниши, эсга тушириши ва боғлиқ мураккаб фаолият тури

Имажитив фаолият, ( “имажэ” образ) ижодий жараёнларга ҳаёл ва фантазия восиитасида онга берилмаган нарсаларнинг хусусиятларини англаш ва ҳаёлга тиклашни тақозо этади.