Г>ул китаптл К. лракллнакстаппып кубла ранонллрыпда жасай- тугын клракалпаклардын этннкалык составы, сол гсрригориядагы

1:11 С. П. Г о л с т о в . По слецам древисхорезмийской шшн-
лизации... ‘236-бст.
1М Я. Г. Г у л и м о в . История орошеиия Хорезма. Ташкеит
Ц»Г)7, 157-бет, бугаи косымша усы мийнеттиц 39, 137-бетлерии
караиыз.
137 Я. Г. Г у л о м о в . Хоразминш' суғорилнш тарихи. Тош-
кент, 1959, 214— бет.
1:м Мошольско—русскнй словарь. М., 1957, 657, 661 —бет,
|33 Орос монгол толь, Улан —Патар хот, 1942, 105—бст,
71
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

гем. Бмзин каррылардаи 90-95 жыл бурыи келгеп“,4П.
Енди Шымам аўылыныи конысласыў тарийхы ҳак- 
кында мына пәрсеге кеўнл аўдарайык: егер де Нагметул- 
ла Хожаленесон 1905-жылы туўылса. ол ўакыгга әкеси 
шама менеп 20 жаста. Демек, ол 1885-жылы туўылған 
лейнк. Сопда Дощан мурабтын аўылыныи Шымам 
бойына келнў ўакты 1795 жылларға туўры келеди. 
Яғпый темепгн карақалпаклардын Куўан ҳәм Жана- 
длрья бойларына қонысласыўынан 40 50 жыл сон ке- 
лнп, бул жерге орналаскан. Шымам ауылынын арка 
ҳәм шығыс тәрепиндеги карақалпаклардыц мәканла- 
сыўы шама менен XIX әснрдин II ирымына, 1870-1880 
жылларға сәйкес келеди. 
Ш ыиам
топониминин этн- 
мологиялык шығысы еле де теренирек нзертлеўди 
талап етеди.
о) Ўақытка байланыслы сөзлер
Ақшам—
кеш, түн: 
П ахта ақш ан өтпей қалған.
Ақш ач... Рейимбай да кетти... бир ақшам қонақ
болады. Ақш ач шақырмағанша кашып жүреди. Ж ақ
ақшам атасыникинә көшип йэдилэр. П ахтада ақ-
шаи байрақ бердилэр.
Өзб 
оқшам
(УзРС, 313), кырғ. 
кеч. кеч қурун
(РКрС, 73), татар. 
кич, кичә
(РТтС, 
19,94).
Вырнағы
—былтырдан алдыпғы: 
Бырнағы йыл.
Өзб. 
бурноғи
(РУзС.. 590), қырғ. 
иурдағы
(РКрС. 
439).
Гүзэк—у \з
(жылдын мәўсими): Аўа, былтыр гүзәк 
кегпп едн (Акб). Өзб. 
күз
(УзРС, 221), қырғ. күз 
(РКрС, 488), татар. көз , РТгС, II, 394/.
Гүн орта
—түски ўақыг, сааг 13 тин ўақты141...: 
Пахта машиналары бар
, 
'Гүн ортада гелэди. Гүн
ортада қатын тур дийди
/Досб/. 
Гун ортаға дийин
отырыппан
/Акк/. Өзб. 
түш вақти
/РУзС, 596/, 
кырғ. 
түш маалы , яак түш
,'РКрС, 595/, татар. 
көн-
дезги аш вахыты
/РТтС, I, 324./.