G‘o‘za kasalliklari va ularga qarshi kurash choralari Reja

Begona o‘tlarni doimiy ravishda yo‘qotish juda muhim, chunki ularning ko‘pchiligi nematodaga o‘ta moyil va g‘o‘za uchun kasallik manbalari bo‘lib xizmat qiladi. Begona o‘tlar bilan zararlangan dalalarda almashlab ekish umuman samara bermaydi. Yerga ishlov berish va sug‘orish, kultivatsiya qilish, qator oralarini chuqur (50-60 sm gacha) haydash nematodalar bilan kurashda samarali tadbir ekanligi ma’lum. Kuchli zararlangan dalalarni yozning issiq (iyun-avgust) oylarida, har 7-10 kunda bir martadan jami 4 martagacha chuqur haydash parazit nematodalarning miqdorini 95-98 foizgacha kamaytiradi. Bu vaqtda dalaga mutlaqo suv qo‘ymaslik lozim. Gall nematodalari mavjud bo‘lgan dalalarda ishlatilgan mexanizm va asboblar hamda mehnat qurollarining barcha qismlari sog‘lom dalada qo‘llashdan oldin maxsus ajratilgan joylarda katta bosim ostida suv bilan yuvib tozalanadi, 5-6 foizlik formalin yoki 30-40 foizlik osh tuzi eritmasi bilan zararsizlantiriladi. Dalalarga suvni oz-ozdan tez-tez berish, yozning issiq paytlarida dalalarni har 10-12 kunda bir marta meyorida (700-800 m³) sug‘orish, zararlangan dalalardan tozalariga suv o‘tkazmaslik, ariq-zovurlarning qirg‘oqlari betonlanishi va begona o‘tlardan toza holda saqlanishi lozim. Anor, anjir, tut, tol va bodom kabi kuchli zararlanadigan ekinlar paxtazorlardan uzoqda joylashgan plantatsiyalarda ekilishi zarur. Tuprog‘ida nematoda miqdori baland bo‘lgan maydonlarda sinovdan o‘tkazish va chidamli g‘o‘za navlarini tanlab olish va qo‘llash lozim. Surxondaryo viloyatida nematoda miqdori kamroq bo‘lgan maydonlarda parazitga birmuncha chidamli o‘rta tolali navlar, ingichka tolali g‘o‘za yetishtiriladigan tumanlarda esa nisbatan kam zararlanadigan Termiz-7, Termiz-8, Termiz-9 va 5595-V navlarini ekish ma’kul.