Glossariy Falsafa

Ruh 
- ma’naviy - ruhiy, nomoddiy ibtidoni ifodalovchi falsafiy tushuncha.
Bilish 
- insonning o’zining qurshagan dunyoga bo’lgan munosabatlaridan biridir. 
Hissiy bilish 
- inson bilishining dastlabki bosqichi bo’lib, miyada predmet va 
hodisalarning belgilari, signallari va hissiy obrazlarining hosil bo’lishidir. 
Mantiqiy bilish 
- inson borliqni aqliy bilishidir. 
Haqiqat 
- inson bilimlarida borliqning to’g’ri in’ikos etishi, predmet va hodisalar 
asli qanday bo’lsa ularni inson o’z miyasida huddi shunday in’ikos ettirgan 
bilimlaridir. 
Nisbiy haqiqat 
- borliqdagi narsa va hodisalar to’g’risidagi taxminan to’g’ri, lekin 
to’liq bo’lmagan, bilish jarayonimizda tuzatilib, to’ldirilib boriladigan bilimlardir. 
Mutlaq haqiqat 
- borliqdagi narsa va hodisalar haqidagi to’liq aniq mukammal 
bilimlardir. 
Kuzatish 
- harakat o’zgarish va rivojlanishdagi ma’lum ob’ektni tabiiy sharoitda u 
qanday bo’lsa, shu holicha diqqat bilan, belgilangan vaqt ichida, ma’lum maqsad 
asosida ko’zdan kechirib borishdir. 
Eksperiment 
- o’rganilayotgan predmet yoki hodisani o’z holicha, lekin sun’iy 
yaratilgan sharoitda kuzatishdir. 
Analiz 
- bir butunni qismlarga, bo’laklarga, tomonlarga va elementlarga ajratib, 
ularning har biri nima ekanligini bilishdir. 
Sintez 
- analiz tufayli ajratilgan bo’laklar tomonlar, qismlar, elementlarni o’zaro 
biriktirib, ularni bir butun holiga keltirishdir. 
Umumlashtirish 
- tadqiqot olib borilayotgan bir qancha predmet yoki hodisalarga 
xos bo’lgan tomonlari, xususiyatlari va xossalarini fikrda e’tibordan soqit qilib, 

---

tadqiqot uchun zarur bo’lgan birorta belgi yoki xususiyatni mavhum holatga 
keltirishdir.