Glossariy Falsafa

Anxra Manyu
- Zardushtiylikda yovuz kuchlar, zulmat va o’lim boshlig’i, 
Axuramazdaning dushmani, inson ruhiyatidagi salbiy hissiyotlarning timsoli. 
Olamning yagona hukmdori bo’lmish Vaqt bir-biriga zid ikki buyuk qudrat 
Axuramazda va Anxra Manyu ruhlarini vujudga keltiradi. Borliq ana shu kuchlar 
tomonidan navbatma-navbat boshqarilib turiladi. 
Axura Mazda
- «Avesto» ta’limotida zulm va qabohat egallagan dunyoga, shu 
jumladan, umidsizlikka uchragan kishilar qalbiga yorug’lik, ezgulik nurini 
taratuvchi, kishilarni o’z kuchiga ishonchini mustahkamlashga, kelajak abadiy 
hayotga istagini kuchaytiradigan va unga yunaltiruvchi qudratli kuch sifatida madx 
qilinadi. 
Moniy 
- Moniy Ibn Fatak monizm ta’limotining asoschisi. Naqqosh va rassom. 
Markaziy Osiyo, Eron, Hindiston buylab safar qilib, zardushtiylik, buddaviylik, 
braxmanlik kabi turli diniy ta’limotlar bilan tanishadi. Dunyo, ziyo va zulmatning 
abadiy kurash maydoni, insonning vazifasi esa, yovuzlikni uzil-kesil yo’q kilish 
uchun ezgulikka ko’maklashishdir. Bu g’oya Moniy axloqiy ta’limotining asosini 
tashkil etadi. 
Mazdakiylik
- diniy falsafiy ta’limot. Asoschisi Mazdak (470-529). Mazdak xalq 
ommasining zardushtiylik koxinlari va zodagonlariga qarshi kurashini boshqargan. 
Mazdak ta’limotiga binoan, olamda bo’ladigan jarayonlar ongli va biror maqsadni 
ko’zlab harakat qiluvchi ezgulik, yoruglik manbai bilan ko’r-ko’rona va tasodifiy 
harakatlanuvchi korong’ilik manbai o’rtasidagi kurashdan iborat. Bu kurash 
«yaxshilik»ning «yomonlik» ustidan mukarrar galabasi bilan tugallanadi.
“Fiqh
‖ - musulmon qonunshunosligi. 
―
Tajvid
‖ - Qur’on oyatlarini yoddan to’g’ri o’qish qoidalari. 
―
Sohibqiron
‖ - ikki sayyora: Zuhal va Mushtariylarning yaqinlashuv (qiron) 
jarayoni egasi. Aynan shu qiron jarayonida dunyoga kelgan farzandlargina bunday 
yuksak nomga sazovor bo’lgan.