Glossariy abiogenez

Attirit – gellashgan, fyuzenlashgan va boshqa komponentlarning maydalangan zarrachalari aralashmasidir.
Azot (lot. Nitrogenium) N – Mendeleyev davriy sistemasining V guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 7, atom massasi 14,0067. 1772 yil Rezerford tomonidan ochilgan, uni 1774 yil A. Lavuaze “Azot” deb atagan. Azot – bu, rangsiz, ta'msiz va hidsiz gazdir. Azot yer shari atmosferasining asosiy qismini tashkil qiladi. U havoda hajm jihatdan 75,6 % dan 78,2 % gacha boradi. Havodagi azotning hissasi 75,53 % ni tashkil etsa, yer po’stlog’idagi miqdori (gidrosfera va atmosferani ham qo’shilganda) 0,04 % gacha boradi. U suvda biroz eriydi. Juda past darajadagi haroratda yoki yuqori bosimda azot suyuqlikka aylanadi. Odatdagi atmosfera bosimi sharoitida 210⁰С da azot suyuq holatga o’tadi. Azot boshqa elementlar bilan katta qiyinchiliklarga uchrab o’zaro ta'sirga kirishadi. Masalan, tabiatdagi kislorod bilan momaqaldiroq paytida g’oyat baland harorat hosil etuvchi, keskin chaqmoqlar alangasidagida o’zaro reaksiyaga kirishadi.
Bazalt qatlam – litosferaning 3-termodinamik qobig’i, 15-25 km qalinlikda yer po’stlog’ida ustunsimon shaklda bo’ladigan mexanik, nurash va kislota ta‘siriga chidamli tog’ jinsi.
Bitum (lot. bitumen – tog’ smolasi) – qattiq yoki smolaga o’xshash mahsulot bo’lib, uglevodorodlar va ularning azotli, kislorodli, oltingugurtli va metal tarkibli hosilalarining aralashmasini o’zida namoyon qiladi. Bitumlar suvda erimaydi, benzol, xloroform, serouglerod va boshqa organik erituvchilarda to’liq yoki qisman eriydi; zichligi 0,95-1,50 g/sm³.
Braxiantiklinal - kalta antiklinal burma. Buylama o‘qi ikki yo‘nalishda keskin cho‘kkan. Asosiy belgilaridan biri - tomonlarining uzunligi teng. Ellips shaklida. B. qanotlaridagi jins qatlamlarining enkayishi burmaning qulfidan hamma tomonga yo‘nalgan. Geologik xaritalarda B.ni tashkil etgan qatlamlar bir-birini qamrab olgan yo‘l-yo‘l yassi cho‘ziqlik ko‘rinishida ifodalanadi. B.ning markaziy qismida qad. qatlamlar, atrofida yoshroqlari joylashgan.
Braxisinklinal - ellips shakldagi sinklinal burma. Qatlamlarning yotishi uning qanoti chekkasidan qulfiga tomon yo‘nalgan. Geologik xaritalarda B.ni tashkil etgan qatlamlar konsentrik ko‘rinishida joylashadi. B.ning ichki qismi yosh, chekkasi qadimiy jinslardan tarkib topadi.