Glossariy abiogenez

Infiltratsion suvlar – yer usti suvlari va atmosfera yog’inlarining tog’ jinsi kapillyar g’ovaklari bo’ylab shimilishidan hosil bo’lgan suvlar.
Inversiya (lot. inversia — to’nkarilish) — o’rin almashish. Geofizikada yerni magnit maydonini (qita yo’naltirilgan) teskari o’zgarishi (shimoliy qutb janubiyga aylandi). Geologiyada keng tarqalgan atama (masalan, botiqlar va cho’kmalarni balandlikka aylanishi).
Iyerarxiya - bo‘laklarni (zarralarni) yuqoridan pastga qarab joylashuvi. Geologiyada Yer, geologik sferalar, qavatlar, formatsiyalar, jinslar, minerallar, molekula, atom, elektronlardan ibrorat.
Izogips - dengiz sathiga nisbatan yer yuzasidagi bir xil balandliklarni ko‘rsatuvchi chiziqlar. Dengiz suvi sathidan pastdagi I. oldiga (-) belgisi qo‘yiladi.
Izotop – massasining soni har xil bo’lib, lekin atom yadrolarining zaryadlari bir xil bo’lgan kimyoviy elementlarning atomlari. Shuning uchun ham ular D.N.Mendeleevning elementlar davriy sistemasi bir o’rinni egallaydi.
Kapillyar hodisalar – bir-biriga aralashmaydigan jismlar (mas, qattiq jism b-n suyuqlik) ning tegishibturgan chegara sirtida molekulyar kuchlar ta’sirida yuzaga keladigan fizik hodisalar.
Kapillyar suv — tog‘ jinslari zarralari oralig‘idagi bo‘shliq va mayda yoriqlarni to‘ldirib turuvchi suv. K. s. jinslardagi suyuq-tomchi (sizot) suvi sathidan yuqorida tarqalgan bo‘lib suyuqlikning sirt tortishish kuchning ta’siri ostida saqlanib turadi.
Kapillyarlar (lot. capillaris— tola, qil), qil tomirlar — odam va hayvonlarning barcha to‘qimalari tarkibidagi eng mayda (nozik) qon tomirlar.


Kataliz (yun. katalysis — buzilish, parchalanish) — kimyoviy reaksiyalar tezligining ba’zi moddalar (katalizatorlar) ta’sirida o‘zgarishi.
Katalizatorlar — kimyoviy reaksiya tezligini o‘zgartiruvchi moddalar.
Kaynozoy (grekchadan – kaynos “yangi”, zoy – “hayot”) erasi – bu erada o‘simlik va xayvonlar hozirgilarga borgan sari o‘xshab boradi. Indeksi Kz; rangi sariq.
Keritlar – yuqori metamorfizmga uchragan neft qatoridagi organik modda bo‘lib, metamorfik cho‘kindi jinslarda (gilli, aspidli va fillitli slanetslar) uchraydi. Boshqa bitumlardan uglerod miqdorining ko‘pligi va organik erituvchilarda erimasligi bilan farq qiladi.
Kimberlit- (JARdagi Kimberli sh. nomidan) — effuziv ko‘rinishdagi o‘ta asosli brekchiyasimon tog‘ jinsi. Asosan, portlash trubkasi shaklida uchraydi. Ko‘pincha, piropli peridotitlardan, ba’zan piropli olivinitlar va piroksenitlardan tarkib topgan. Rangi ko‘kimtir va yashilroq tusli qora. K.da 2 xil o‘zga jins bo‘lakchalari (ksenolit) uchraydi. Birinchisi, juda chuqurlikdan olib chiqilgan o‘taasos va asosli tog‘ jinslari (pirop-olivinli giperbazitlar, eklogit va b.), ikkinchisi, Yer pusti jinslari (granit, kristalli slanets, qumtosh va b.).
Kimyo sanoati – ogʻir sanoatning neft va tabiiy yonuvchi gazlarni qayta ishlash mahsulotlaridan, asosan, sunʼiy materiallar hamda buyumlar ishlab chiqaruvchi soxasi.