Glossariy 1-mavzu. Marketing va uni rivojlanishining asosiy bosqichlari

ЭКСПОНАТ (лот. expono – кўргазмага қўйилган) – музей ва кўргазмаларга қўйиладиган ва намойиш қилинадиган нарса (бадиий асар, тарихий хужжат ва ҳ.к.).


ЭПОС (юн. epos – сўз, хикоя) – 1) бадиий адабиёт тури (лирика ва драма б-н бир каторда); 2) халқнинг каҳрамонона ўтмишини акс эттирувчи асар. Э. адабиётнинг уч туридан бири сифатида тафсилот тасвирига таянган бадиий асар­лар жамини англатади. Унда муайян макон ва замонда кечадиган воқеа-ҳодисалар тафсилоти, албатта, мавжуд бўлади. Э.да сўз ёрдамида ўқувчи кўз ўнгида реал ҳаёт манзараларига мувофиқ келадиган бадиий воқелик яратилади.


ЭРТАК – халқ оғзаки поэтик ижодининг асосий жанрларидан бири; тўқима ва уйдирмага асосланган сеҳрли-саргузашт ва маиший характердаги эпик бадиий асар. Асосан, наср шаклида яратилган. М. Кошғарийнинг«Де­вону луғотит турк» асарида этук шаклида учрайди ва бирор воқеани оғзаки тарзда ҳикоя қилиш маъносини билдиради.


ЭСТРАДА (испанча estrado – тахтасупа), эстрада санъати – 1) кенг маънода – кўнгилочар, оммабоп бадиий (абадий, мусиқий, рақс, томошавий ва б.) жанр ва шаклларнинг умумий ифодаси; 2) тор маънода – саҳнавий профессионал санъат тури. Россия ва б. баъзи мамлакатларда Э., Англияда мюзик-холл, Францияда ва­рьете, кафе-шантан, кабаре, АҚШда шоу, ревю каби атамалар б-н юритилади. Э.нинг келиб чиқиши халқ оғзаки ижоди б-н боғлиқ бўлса-да, у муайян (тижорат-оммабоп) санъат тури сифатида 19-а.да Европа йирик шахарларининг демократик ижтимоий-маданий муҳитида юзага келган.


ЭТЮД (франц. etude – айнан машқ, ўрганиш) – 1) тасвирий санъатда борлиқ (натура)дан уни ўрганиш мақсадида яратилган асар. Ижодкор бадиий асар (рангтасвир, ҳайкалтарошлик, графика) яратиш жараёнида Э.дан ёрдамчи манба сифатида фой­даланади.


ЮМОР (лот. humor – хилт) – кулги б-н хайрихоҳликни ўзида мужассам этган комиклик тури. Бадиий адабиётга мансуб юмористик асарда ёзувчи ижтимоий ҳаётдаги, шахсий турмушдаги, хусусан, айрим кишилардаги баъзи камчилик-нуқсонлардан кулиб, уни танқид қилади.


ЯЛЛА – ўзбек халқ ижодида кенг тарқалган, рақс б-н ижро этиладиган қўшиқ тури. Халқ сўзи, мумтоз ва замонавий шоирлар шеърларига айтилади. Я. якка, кўпинча 2 ва ундан ортиқ ижрочи томонидан (доира ва чолғу ансамбли жўрлигида) ижро этилади. Аксарият Я.лар ишқ-муҳаббат мавзуида бўлиб, жозибали, ўйноқи характерга эга.


ЎЙИН – тарбиялаш ва ҳордиқ чиқариш воситаларидан бири. Ў. инсониятнинг бутун тарихи мобайнида диний маросим, спорт, ҳарбий ва б. машқлар, шунингдек, санъат, айниқса унинг ижро шакллари б-н қўшилиб келган. Маълумки, инсон ўз ҳаётида ўйин, ўқиш, меҳнат, дам олиш каби машғулотлар б-н банд бўлади.
ЎЙМАКОРЛИК – амалий санъатнинг қадимий ва кенг тарқалган тури; ёғоч, ганч, металл, тош, суяк, терракота ва б.ни ўйиш, йўниш, кесиш йўли б-н бадиий шакл ясаш санъати. Буюмлар, турли асбобларни нафислаштиришда, биноларни безашда, кичик шаклли ҳайкалтарошлик композициялари яратишда кенг қўлланади.