|
Амалий машғулот №10
Юк ташиш ва тушириш машиналари.Транспорт воситаларини танлаш. Ўзи тўкар машиналарининг ҳисоби.
I.Ишдан мақсад: Юк кўтариш ва тушириш машиналарининг қўлланилиш сохалари, қурилиш майдонларида грунт ва чиқиндиларни ташиш мақсадида керак бўладиган машиналарни танлаш ва энг самарали ўзи тўкар машиналарни ҳисобини ўргатиш орқали талабаларга амалий кўникмани шаклллантириш.
II. Умумий маълумотлар.
Мамлакатимизда қурилиш учун ҳар йили жуда кўп миқдорда турли хил юклар ташилади. Қурилшда фақат автомобиль транспортига кетган сарф харажат умумий қурилиш монтаж ишлари сарфининг 10...12 % ини ташкил этади. Авттомобилларда фақат юк ташилади, улар кўпгина машиналар учун база машиналар ҳисобланади, масалан(ер қазиш машиналари қурилмалари, монтаж қилиш вишкалари). Автомобиллар юқори маневрчанлиги , бурилиш радиуси кичик, анча тик ва пастликлардан ўта олади,тиркама ва ярим тиркама ҳамда юклаш тушириш механизмлари билан жиҳозланиши мумкин.Гусеницали ва ғилдиракли тракторлар тупроқ ташигичлар, трайлерлар ва турли хил тиркамалар билан қўшиб ишлатилади, ундан ташқари тракторлардан шатакчи сифатида фойдаланилади. Пневмоғилдиракли шатакчилар алмаштириладиган турли хил осма ва тиркама қурилиш жиҳозлари билан ишлашга мўлжалланган. Тузилиши жиҳатидан содда, массаси кам, узоққа чидайди,тайёрланиши арзон ва улардан фойдаланиш қулай. Уларнинг тезлигининг 60 км гач бўлиши, маневрчанлигининг яхшилиги уларга осиб ишлатиладиган жиҳозлар иш унумдорлигини ошириш имконини беради.Ҳар қандай бино ёки иншоотни барпо этганда тайёрланган жойдан қурилиш майдонигача тайёрланган материал ярим фабрикатлар ва буюмларни тайёрланган жойдан қурилиш майдонига етказишда белгиланган тартибда ортиш- тушириш ва ташиш ишлари бажарилади.Бу материалларни етказиш комплекс жараён бўлиб, юклаш,ташиш,тушириш ва омборхоналарга ғамлаш ишларини ўз ичига олади.
Юкларни ташишда транспортнинг турли турлари қўлланилади.Транспорт-турли хил транспорт воситалари ёрдамида қурилиш материаллари,яримфабрикатлар ва тайёр буюмларни тайёрланган жойидан қурилиш майдонига кўчириш жараёнига айтилади.
Вертикал транспорт- қурилиш майдонига келтирилган қурилиш конструкцияларини тушириш ва юқорига вертикал равишда ердан ишлаб чиқариш жойига етказиб беришга мўлжалланган.
Горизонтал транспорт- қурилиш юклари уни қабул қилиб оладиган жойдан қурилиш бўлаётган жойгача етказиб беришда бутун қурилиш комплексига хизмат қилади.
Қурилиш майдонига нисбатан горизонтал транспорт ташқи ва ички турларга бўлинади.
Ташқи транспорт – қурилиш конструкциялари, материаллар,технологик жихозлар қурилиш майдонига етказиб берувчи завод,карьерва марказий омборхоналардан қурилиш объектига етказиб беради.
Объект транспорти – қурилиш юкларини қурилиш майдони чегарасида кўчириш учун қўлланилади.
Қурилишда юкларни ташиш замонавий ҳамма турдаги транспорт орқали амалга оширилади.Автомобиль транспорти 80% га яқин миқдоридаги қурилиш юкларини ташийди. Улар катта тезлик,юқори маневрчанлиги,қияликларни енгиб ўта олиш қобилияти турли хил юкларни қурилиш объектига тез етказиб бера олади.
Трактор транспорти йўл бўлмаган ва оўир юкларни ташиш мақсадида ишлатилади. Камчилиги шаҳар шароитида фойдаланиш имкони чекланганлиги ва тезлигининг камлигидир.
Темир йўл транспорти узоқ масофаларда қурилиш юкларини ташишда фойдаланилади ва умумий ташиладиган қурилиш юкларининг 13...18% ни ташкил этади. бу транспорт тури катта қурилишларда фойдаланилса харажатлар тез қопланади.
Сув транспорти бориш қийин бўлган жойларга юкларни етказиш ва монтаж қилиш ишларида ишлатилади.
Махсус транспорт осма канат йўллар, қувур транспорти, пневмотранспорт,гидротранспортлар энг кўп йўллар кесишган жойларда ва сув бўлган жойларда қўлланилади.
Махсус транспорт воситалари технологик мақсадларда ишлатилади.Бу транспорт ёрдамида бир вақтнинг ўзида тайёрлаш ташиш ишлари бажарилади.
Автомобиль-ўзи ағдаргичлар сочилувчан юклар ва қурилиш чиқиндиларини ташиш мақсадида ишлатилади.Атомобиль ўзи ағдаргичнинг афзаллик томони ташиладиган юкнинг механик тарзда тўкилишидир.
Шартли равишда грунт майдондан автоўзиағдаргич КрАЗ-256Б билан чиқарилади.
tЭ- экскаваторнинг цикл вақти,с
q –экскаватор ковшининг ҳажми,м3
QЭ- автоўзиағдаргичнинг юк кўтариш қобилияти,т
ɤ - грунтнинг ҳажмий оғирлиги,т/м3
kР- юмшитилиш коэффициенти
kН- тўлдириш коэффициенти
kТ- транспортни узатиш коэффициенти.
tн- юклаш циклининг давом этиш вақти,мин
L –грунтни ташиш узоқлиги,км
Vcp-ўртача ташиш тезлиги,км/соат
tp- автоўзиағдаргичдан грунтни бўшатишга кетган операциялар йиғиндиси, мин.
Автоўзитўкарнинг бир сменадаги иш унумдорлиги қуйидаги формула билан топилади:
tсм - сменанинг давом этиш вақти,соат.
Q - автоўзитўкарнинг юк кўтариш қобилияти, т.
Kг - грунтнинг йўқотилиш коэффициенти.
Kва - бир сменада автоўзитўкардан фойдаланиш коэффициенти.
tц - автоўзитўкарнинг иш вақти цикли, мин.
Автоўзитўкарнинг турли хил русумдаги экскаваторлар билан ишлашини ҳисоблаймиз.
а) автоўзитўкар КрАЗ -256Б ва ЭО – 5124 экскаватори.
Q=12 T
TЭ=22 с
QЭ=1.6 м3
Y=2 т/м3
KР=1.3
KН= 0.9
KТ= 1
мин.
L=10 км
Vcp=35 км
Tp=2.85 мин
мин .
Kг= 0,9
Kва= 0,82
.
Автоўзитўкар КрАЗ -256Б ва ЭО –2503В экскаватори.
Q= 12 T
tЭ= 32 с
qЭ= 1.6 м3
Y=2 т/м3
KР=1.3
KН = 0.9
KТ = 1
L = 10 км
Vcp = 35 км
Tp = 2.85 мин
мин .
Kг = 0,9
Kва = 0,82
Do'stlaringiz bilan baham: |
