Глоссарий

Қўзғалувчанлик даражаси бўйича стационар (муқим), кўтариб юриладиган, ва кўчма машиналарга бўлинади.Кўчма машиналар кўп ҳолларда тиркаладиган ва ярим тиркамалибўлиши мумкин. Улар трактор, автомобиль ёки тягачларга тиркаб ишлатилади. Универсаллиги жиҳатилдан улар кўп мақсадга мўлжалланган универсал ва ихтисослаштирилган машиналарга бўлинади.
Кўп мақсадда фойдаланиладиган машиналар иш жиҳози олиб қўйиладиган иш орпганларига эга бўлади ва қисқа фурсатда уларни алмаштириш имкони мавжуд бўлади. (бульдозер,кран,юклагич).
Ихтисослаштирилган машиналар бир турдаги ишни бажаришга мўлжалланган.(масалан тош майдалаш машиналари, устун қозиқ қоққич машиналари, бурғулаш машиналари).
Юриш қисми бўйича занжирли,пневматик, рельсли ва одимловчи турларга бўлинади.
Қурилишда ишлатиладиган машиналар қуйидаги туркумларга бўлинади:
1)Тайёргарлик ишлари машиналари:
- бутакескич қурилиш майдонларида буталар ва кичик ўрмонларни тозалашга ишлатилади.
- кундаков- қурилиш майдонларида тўнка, тош харсанг тошлар, бутакескич кесган бута ўзакларини йиғиш учун ишлатилади.
- юмшатгичлар- зич ва музлаган грунтларни олдиндан юмшатиш мақсадида ишлатилади.Кўп ҳолда у бульдозер базасида ишлатилиб, бульдозер-юмшатгич деб айтилади.
2. Ер қазиш –ташиш машиналари.
- бульдозер грунтни кесиш, силжитиш шунингдек қурилиш майдонини текислаш мақсадида ишлатилади.
- экскаватор грунтни қазиш ва силжитиш мақсадида ишлатилади ва уни 10-15 метргача силжитади ёки
транспорт воситасига юклаб беради.
- грейдер ва автогрейдерлар – ер пойини кўтариш ва йўл қопламасини текислаш мақсадида ишлатилади.
3. Йўл қопламасини зичлаш ва хизмат кўрсатиш машиналари:
- йўл фрезаси- йўл қопламасининг юқори қисмини йўқотиш мақсадида ишлатилади.
- асфальтолбетон ётқизгичлар- асфальтобетон қопламасини ётқизиш мақсадида ишлатилади.
- каток (зичлагичлар) –грунт ва асфальтобетон қоришмаларини зичлаш ва трамбовкалаш ишалрида
қўлланилади.