Глоссарий абстрактлаштириш

 
Тадқиқот услубиёти (технологияси)
– тадқиқот усулларининг бир 
тизимли мажмуи, тадқиқот услублари, усуллари, техникаларини қўлланиш 
ва улар ёрдамида олинган натижаларни талқин қилиш қоидалари тизими. 
Услубиёт ўрганиладиган объект характерига, тадқиқот методологияси, 
мақсадларига, ишлаб чиқилган услублар, тадқиқотчи малакасининг 
умумий даражасига боғлиқ бўлади. 
Методология
- бу илмий-тадқиқотчилик фаолиятининг илмий 
тамойиллари ва усуллари тизими ҳақидаги таълимот. 
Моделлаштириш
— тадқиқотчиликнинг моделнинг қурилишини 
назарда тутадиган назарий услуби. 
Мониторинг
— бу тадқиқот натижаларининг доимий назорат 
қилиниши, мунтазам кузатиб борилиши. 
Кузатиш
- энг кўп ахборотли тадқиқот услуби бўлиб, у бўлган ва 
ўрганилаётган жараёнлар ва ҳодисаларни четдан туриб кўришга имкон 
беради. 

---

Илмий муаммо
– бу илмий-тадқиқотчилик иши мавзуини 
белгилайдиган мураккаб назарий ва (ёки) амалий вазифалар мажмуидир. 
Муаммо тармоқ, тармоқлараро, глобал бўлиши мумкин.
Илмий иш - 
бошқа ҳар қандай ишдан ўзининг мақсади янги илмий 
билимни олиши билан фарқ қилади. Айни шу иш жараёнида воқелик 
ҳақидаги объектив билимлар ишлаб чиқилади ва бир тизимга солинади. 
Илмий мавзу
– бу ечимини талаб қиладиган мураккаб вазифадир. 
Илмий-тадқиқотчилик иши мавзуи мауйян илмий йўналишга ёки илмий 
муаммога тегишли бўлиши мумкин. 
Илмий йўналиш - деганда 
тадқиқот ўтказиш соҳасидаги фан, фанлар 
ёки илмий муаммолар мажмуи тушунилади. 
Янгилик
– фаннинг шу тармоғига ёки умуман фанга улуш даражаси; 
натижалар ҳар хил тусда бўлиши мумкин –натижалар ёки уларнинг бир 
қисми янги бўлиши мумкин, шунингдек натижаларнинг катта қисми 
янгилик сифатида қайд қилинмаслиги ҳам мумкин.
Текшириш
- бу тадқиқ қилинаётган объектнинг у ёки бошқа 
даражадаги теранлик ва деталлаштириш билан ўрганилиши бўлиб, бу 
тадқиқот мақсадлари ва вазифалари билан белгиланади. 
Умумлаштириш -
муҳим фикрий операциялардан бири бўлиб, унинг 
натижасида объектлар ва улар муносабатларининг нисбатан барқарор 
хусусиятлари ажратилади ва қайд қилинади.