Глоссарий абстрактлаштириш

Синтез
- фикрий операция, унинг жараёнида аниқланган элементлар 
ва фактлардан яхлит манзара қайта тикланади. 
Билдиргишли аппарат:
тушунтирилиши лозим бўлган тушунчалар, 
атамалар, фактлар ва шу кабиларга изоҳлар. 
Қиёслаш
- объектларнинг ўхшашлиги ва фарқларини, умумийлиги ва 
алоҳидалигини аниқлаш мақсадида объектларнинг қиёсланишини назарда 
тутади. 
Мақола 
– бу мустақил илмий тадқиқот
 
бўлиб, у долзарб илмий 
муаммо бўйича ўз фикрларини баён қилишдир. 
Тезислар: 
ўқиб чиқилган (ёки оғзаки баён қилинган) парчани 
такрорлайди, лўнда ифодалайди ва хулосалайди; ҳар доим далилларга эга 
бўлади, мазмун моҳиятини аниқлайди; материални умумлаштириш 
имконини беради; мақола, маъруза, диссертацияни танқидий таҳлил 

---

этишда қимматлидир. 
Тезислар турлари:
оддий –
кўпинча кўширмалардан иборат бўлади,
асосий –
одатда 
муаллиф томонидан мустақил ифодаланади, 
мураккаб –
ўзида икки 
турдаги ёзувни чатиштиради. 
Назарий асос
– мазкур тадқиқот таянадиган концептуал қоидалар 
(ғоялар, тамойиллар). 
Муаммонинг ифодаланиши 
— бу, ўз моҳиятига кўра, илмий 
тадқиқот 
мазмунининг 
кристаллаштирилишидир. 
Шунинг 
учун 
муаммонинг тўғри қўйилиши — бутун иш муваффақиятининг гаровидир. 
Тадқиқот мақсади
- бу тадқиқотчи ўз ишини якунлашда эришишни 
хоҳлаган пировард натижадир. Фараз асосида ифодаланади. 
Мутолаа
– бу нутқий фаолиятнинг мураккаб тури бўлиб, соф техник 
жиҳати – мутолаа қилиш ва тез ўқиш малакаларини орттириш ва ижодий 
жиҳати – матндан зарур ахборотларни олишдан иборат.
Ўрганиш учун мутолаа –
мутолаанинг фаол тури. Сиз асарни диққат 
билан, айрим жойлари устида бироз тўхталиб ва ахборотларни 
мушоҳададан ўтказиб ўқиш ҳолларида бундай тур ишлатилади.