Glikozidlar

Geografik tarqalishi. MXD ning Evropa qismida, Sibirda, SHarqiy Qozog’istonda, o’rmonlarda o’sadi. Tikanli do’lananing novdalari kulrang tusli, bargi tuksiz, mevasi 2 - 3 ta danakli. Bu o’simlik yovvoyi holda uchramaydi. Uni MXD da bog’larda o’stiriladi.
Mahsulot tayyorlash. O’simlikning gul to’plamlari may, iyun oylarida yig’ib olinadi, soyada quritiladi. Mevasi yaxshi pishgandan keyin bandlari bilan yig’iladi, keyin bandlaridan tozalab, quyoshda yoki uncha issiq bo’lmagan quritish joylarida quritiladi.
Mahsulotning tashqi ko’rinishi. Mahsulot alohida gul to’plamlaridan va mevadan iborat. Gullari oq - sarg’ish, diametri 15 - 17 mm, bandining uzunligi 3,5 sm, Kosachabargi 5 ta, tojbargi 5 ta, otaligi ko’p, onaligi 3 ta (ba`zan 5 ta). O’ziga xos xidi, achchiqroq mazasi bor. Mevasi to’q qizil yoki qo’ng’ir qizg’ish rangli, sharsimon, yuqori tomonida gulkosabargining 5 tishli qoldig’i bor, ko’ndalangiga 8 - 12 mm. Ichida 2 - 5 (ba`zan 1 - 5) ta burchakli yog’ochlangan danagi bor. Meva hidsiz, bir oz burishtiruvchi mazasi bor.
Kimyoviy tarkibi. Mevasida va gulida triterpenlar, xlorogen, kofein kislotalari, xolin, atsetilxolin, flavonoidlar (giperozid, kvertsitrin, viteksin, kvertsetin), oshlovchi moddalar bor.

Giperozid Kvertsetrin

Ishlatilishi. Preparatlari yurak kasalliklarida qo’llaniladi.
Dorivor preparatlari. Mevaning suyuq ekstrakti, nastoykasi, kardiovalen - Cardiovalenum - tarkibiga kiradi.
Arslonquyruq o’simligining yer ustki qismi -

Herba Leonuri

A rslonquyruq (Leonurus) Yasnotkadoshlar (Lamiaceae) oilasiga mansub bo’yi 50 - 150 hatto 200 sm ga etadigan o’t o’simlik. Poyasi 1 nechta, shoxlangan, tik o’suvchi. Bargi oddiy, bandi bilan qarama - qarshi joylashgan. Gullari poyaning oxirida boshoqsimon gulto’plamini hosil qiladi.
Mevasi uch qirrali, jigarrang 4 ta yong’oqchadan tashkil topgan.
Iyun - sentyabrlarda gullaydi.