Gistologiya, stitologiya va

qarish pigmenti
deb ham ataladi. T o ‘qimalarda pigmentlaming g ‘ayri tabiiy oshib
80

---

ketishi turli kasallikiar alomati yoki yosh bilan bog‘liq bo‘lishi 
mumkin.
H UJA Y R A YADRO SI
Yadro
(yunoncha karyon, lot. nucleus) termini 1833-yilda 
Broun tarafidan kiritilgan bo‘lib, u o ‘simlik hujayralaridagi 
sharsimon doimiy tuzilmalarni shu nom bilan atagan. Yadro 
hamroa eukariot hujayralarida boMadi. Yadro faqat sut emizuv- 
chilar eritrotsitlarida bo‘lmaydi, chunki ular differensirovka 
vaqtida o ‘z yadrosini yo‘qotadi. Yadroning shakli hujayra shaklini 
qaytaradi, lekin noto‘g‘ri formada ham boMishi mumkin. 
Sharsimon, kubsimon va ko‘p qirrali hujayralarda yadro yumaloq 
shaklga ega. Prizmatilc, silindrsimon, duksimon hujayralarda 
yadro uzun ellipsoid, yassi hujayralarda esa duksimon bo‘ladi. 
N oto‘g ‘ri shakldagi yaarolarga ba’zi bir leykotsitlarning yadrosi 
m isol bo'ladi (taqasimon va parraksimon). Yadro hujayrada 
asosan bitta (bir yadroli hujayra) yoki ikkita (ikki yadroli hujayra) 
boMadi. K o‘p yadroli hujayralar va simplastlar ham mavjuddir. 
Yadroning kattaligi turlicha bo‘lib, 4 mkm dan (spermatozoid) 40 
mkm gacha (tuxum hujayra) boradi. Yadro oMchami sitoplazma 
oMchamiga ko‘pincha to‘g ‘ri proporsional boMadi. Yadroning 
hujayrada joylashishi har xil boMib, hujayraning faoliyati va 
shakliga bogMiq boMadi. Bez hujayralarida yadro hujayraning 
bazal qismida joylashib, apikal qismi sekret bilan banddir. 
Bifferensiallashmagan hujayrada yadro geometrik rnarkazda 
joylashadi.
Yadro quyidagi asosiy struktur komponentlardan iborat.