Gistologiya, stitologiya va

Gipofizning orqa bo ‘lagi yoki
wejrog//?o/?z.Neyrogipofiz orqa 
bo’lak ^pars nervosa) va neyral oyoqehadan tashkil topgan. Orqa 
bo‘lak 
adenogipofizdan 
farqli 
oMaroq, 
sekretor 
hujayralar 
tutm aydi. U supraoptik va paraventrikulyar yadrolarda joylashgan 
sekretor neyronlarning taxm inan 
100
000
ga yaqin aksonlaridan
359

---

tashkil topgan. Sekretor neyronlar tipik neyronlar uchun xos 
barcha xususiyatlarga (ta’sir potentsialini o ‘tkazish bilan birga) 
ega, shu bilan birga ularda neyrosekret ishlab chiqariladi. 
G ipotalam usning oidingi boMagi yadrolarida jo ylashgan neyrosek ­
retor hujayralarning aksonlari gipofizning orqa boMagida kenga- 
yib, X erring tanachalari (neyrosekretor tanachalar) deb nom la- 
nuvchi tuzilm alarni hosil qiladi. E lektron m ikroskop ostida 
X erring tanachalari m em brana bilan o 'ralg a n diam etri 100-200 
nm li sekretor granulalar tutishi aniqlanadi. M azkur granulalar 
gipotalam usning oidingi b o 'lag id a joylashgan 
neyresekretor 
hujayralarning m ahsuloti (A D G yoki vazopressin va oksitotsin 
gorm onlari)ni saqlaydi. X erring tanachalari sinusoid kapillyarlar 
bilan akso-vazal sinapslam i hosil qiladi (rasm 10.4) va m azkur 
sinapslar orqali yuqorida qayd etilgan gorm onlar qon oqim i bilan 
organizm ga tarqaladi.
Rasm 10.4. 
Gipotalamus neyrosekretor hujayrasi aksoni oxirining
gipofizni orqa bo ‘lagidagi gemokapillyar bilan birikishi:
1
-neyrofilam entlar 
2
-mitoxondriya 
3-neyroekretor donachalar 4-sitoplazma
5
-bazal m em brana
6
-kapillyar devorining endoteliy hujayrasi
360

---

N eyrogipofiz asosan gipotalam ik neyronlarning aksonlaridan 
iborat boMsada, uning hajm ini taxm inan 25% m axsus turdagi 
kuchli shoxlangan glial hujayralar tashkil qiladi. Pituitsitlar deb 
ataiuvchi m azkur hujayralar o'sim tali noto g ‘ri yoki duksimon 
shaklga ega. Ularning k o ‘p sonli nozik o ‘sim talari qon tomir- 
larining adventatsiyasi yoki kapillyarlam ing bazal m embranasida 
tugaydi.