Gistologiya, stitologiya va

ning sezuvchi va assotsiativ neyronlarini tutadi. Intramural 
chigallarda tuzilishiga ko‘ra, hujayralarning Dogel tomonidan 
tasvirlangan uch turi farq qilinadi:
1. 
Uzun aksonli effektor neyronlar yoki Dogelning I tip 
hujayralari ko‘pgina kalta shoxlanuvchi dendritlar va gang- 
liyadan tashqariga ketuvchi uzun akson tutadi. Aytib o ‘tish 
lozimki, ushbu neyronlarning aksonlari faqat intramural 
tugunning boshqa hujayralariga nisbatangina uzun. Simpatik va 
parasimpatik nerv sistemasining effektor neyronlari aksonlariga 
qaraganda esa ular ancha kalta. Uzun aksonli neyronlar hujayra­
larning asosiy turi bo‘lib, ular xolinergik sinapslar yordamida 
preganglionar tolalardan signailarni qabul qiladi va ushbu 
signallarni gangliya joylashgan a’zolarning effektor yoki ishchi 
tuzilmalariga (masalan, silliq mushak hujayralariga) uzatadi. 
Ular mediator sifatida noradrenalin xizmat qiladigan sinapslarni 
hosil bo‘lishida qatnashadi.
333

---

2. Teng o ‘simtali 
sezuvchi n ey ro n lar yoki D o g eln in g II tip 
hujayralari. H aqiqiy sezuvchi nerv tu g u n larin in g neyronlaridan 
farqli o 'la ro q ushbu hujay ralar m u ltip o ly ar h iso b lan ad i, y a ’ni bir 
em as, b ir nechta d en d ritlar tutadi. M o rfolo gik b elg ilarig a k o !ra 
o ‘sim talarning qay biri akson ekanligini ajratib b o ‘lm aydi, 
chunki o 'sim ta la r sh o xlanm asdan hujayra tanasidan ancha 
uzoqqa ketadi. U shbu h u jay ralarn in g dendritlari a ’zoda sezuvchi 
n erv oxirlarini hosil qiladi. U lardan kelayotgan signal lar hujay- 
radan darhol o s h a tu g unn in g effek to r n eyro niga (D o g eln in g I tip 
hujayralari) uzatilad- Shunday qilib, ikki neyronli periferik yoki 
m ahalliy reflek tor Yoyi hosil b o ‘ladi, y a ’ni Y oyning barcha 
n eyronlari m arkaziy nerv sistem asidan tash q arida joylashadi.