Gistologiya, stitologiya va

Retikulyar formatsiya 
(to 'rsim o n tuzilm a) orqa m iyaning 
yuqori qism ida boshlanadi va uzunchoq miya orqali k o 'p rik , o 'rla
m iya, k o ‘ruv do m b og‘ ining m arkaziy qism i, gipotalam us va 
k o 'ru v d o ‘m bo g‘i bilan q o 'sh n i b o 'lg an boshqa sohalarga 
ch o ‘zilib ketadi. R etikulyar form atsiyada turli tom onga yo 'n alg an
k o ‘p sonli nerv tolalari birgalikda to ‘r hosil qiladi. Ushbu to 'rd a
m ultipolyar neyronlarning m ayda gurulilari joylashadi. N eyronlar 
turli kattalikda b o 'lib , ju d a kichik ncyrondan tortib. ju d a yiiik 
hujayralar ham m avjud. M ayda neyronlar k o p c h ilik n i tashkil 
qiladi va retikulyar form atsiyaning o 'z id a juda k o 'p birikishlar 
hosil qiluvchi kalta aksonlar tutadi. Y irik neyronlarning 
0
‘ziga 
xosligi shundaki, ularning aksonlari k o'p in ch a bilurkatsiyalar 
hosil qilib, birinchisi pastga. orqa m iyaga va ikkinchisi yuqoriga. 
k o ‘ruv d o ‘m bog‘i yoki oraliq m iyaning boshqa bazal sohalariga 
va k atta yarim sharlarga ketuvchi tarm oqlarlarga ajraladi.
Retikulyar form atsiya orqa m iya-retikulyar trakti, vcstibulyar 
yadro, katta yarim sharlar p o 'stlo g 'i, ayniqsa. uning harakat­
iantiruvchi m arkazi, gipotalam us va boshqa shu kabi ju d a k o 'p
m an ’ oalardan sezuvchi tolaiar oladi. Retikulyar form atsiya m urak- 
kab reflektor m arkaz bo 'lib , m arkaziy nerv sistem asining turli 
bo'lim lari faolligining dastlabki darajasiga jav o b beradi, ularni 
ko'taradi yoki pasaytiradi. Bunda, chunonchi, gam m a-m otoney-
314

---

ronlarga ta’sir qilish orqali skelet mushaklarining tonusi va 
stereotip harakatlar, masalan, nafas olish nazorat qilinadi.
Yuqorida qayd qilinganlar ko‘rsatadiki, nafas markazi yo 
retikulyar formatsiyaning bir qismi hisoblanadi yoki uning