Gistologiya, stitologiya va

Yoshga ko‘ra o ‘zgarishlari. 
C haqaloqlarda orqa m iya nerv 
tizim ining boshqa qism lariga nisbatan yaxshi rivojlangan TugM- 
lishiga yaqin orqa m iya kanali erkin yuzasi kiprik tuluvchi epen- 
dim otsitlar bilan qoplanadi. Bu kipriklar 5 yoshga kelganda 
yo 'qolad i. M akro va m ikrogliyalar slm kllanishi 6 oylikda tugaydi. 
C haqaloqlarda orqa m iyaning ham m a y ad ro lau m avjud boMib,*< 
neyrotsitlari m ayda, ular pigm ent tutm aydilar. C haqaloqlar nerv 
tolalarining m ielin lanishini kattalarga qaraganda ancha susi 
boMadi. M ielinizatsiya jarayo n i 2 -3 yoshga kelib yakunlanadi. 
A fferent tolalarda bu jarayon efferent tolalarga nisbatan tez 
boradi. Piram ida y o ‘li tolalari 2 -3 oylikda katla yoshdagilarga 
o'x sh ab qoladi. 
Yon 
tutam tolalari m ielinizatsiyasi 4 yoshga kelib 
yakunlanadi.
Spinal 
gangliylar 
organizm ning 
ko ‘p 
qism idan 
sezgi 
im pulslarini orqa m iyaga olib keladi. Shuning uchun uning jaro- 
xati tashkaridan keladigan sezgini pasaytirishi yoki um um an 
o'tkazm asligi m um kin. Orqa m iyada k o 'p orttirilgan yoki iu g ‘ma 
kasalliklar uchraydi. T u g ‘m a kasalliklar k o'p ro q nerv nayining 
taraqqiyoti bilan bog 'liqd ir. Bolalarda ko‘p vaqt orqa miya 
churrasi uchraydi.
K atta odam da spinal suyuklik m ikdori 150ml atrofida boMadi 
va har 4—7 soatda yangilanib turadi. Bir sutkada 500 ml gacha 
suyuklik ishlanadi. 
Suyuqlik tarkibida natriy, 
xlor, 
kaliy 
elem entlari k o ‘p boMadi. Suyuqlik k o 'p ro k to ‘r kavatda so ‘riladi.
312

---

Bosh miya
Boah m iya nerv nayining oldingi (kranial) bo'lim idan taraqqiy 
etadi. Dastlab kranial boMim tortmalar yordam ida uchta: oldingi, 
o'rta va orqa pufakchalarga boMinadi. So'ngra bir nechta 
qo'shim cha b o 'ylam a burm alar paydo bo'lib, oldingi va orqa 
pufakchalarning har birini ikkitadan qism ga ajratadi. Natijada, 
bosh m iyaning boMajak boMimlari soniga mos ravishda beshta 
m iya pulakchalari hosil boMadi. Ushbu boMimlaming nerv 
to'qim asi 
pufakchalar devorining 
m aterialidan shakllanadi. 
Pufakchalar b o 'sh lig ining o'lcham lari esa nisbatan kichrayib, ular 
bosh m iya qorinchalari va silv iy vodoprovodiga aylanadi.
Bosh m iyada kulrang va oq m oddalar tafovut qilinadi, lekin bu 
ikkala larkibiv qism larm ng bo li.iishi orqa m iyaga qaraganda 
ancha m urakkab. Bosh m iya kulrang moddasining ko 'pch ilik 
qism i katta yarim sharlar va m iyachaning yuzasida ularning 
po’stlo g'm i hosil qilib jo ylash ad i. K am chilik qism i oq moddaning 
ichida jo ylash ib . m iya o 'zagin in g ko'p sonli yadrolarini hosil 
ц i kid i