Gistologiya, stitologiya va

Tuzilishi. 
Y uqorida ta ’kidlanganidek, nerv io ‘qim asi faqat 
hujayralardan tashkil topgan boMib, uning barcha hujayralari 
o ‘sim tali hujayralardir. U lar orasida 
neyronlar va neyrogliya
hujayralari tafovut qilinadi. O dam ning nerv to 'q im asi uilliondan 
(1 0 12) ortiq neyronlar va i 0 13ga yaqin glial hujayralar tutadi.
Nerv to‘qimasining tasnifi
N E Y R O N L A R
E p in d ira o K it
1
N ERV T O 'Q IM A S I
[
M flkrogliyn
A slrolsil
NEVROGLIYA 
--------
1
----------
M lkrugllya
O lim ickm lroR liolxit
Neyronlar
N e y ro n la r yoki neyrotsitlar (neuronum , neuroeytus) nerv 
t o ‘q im a sin in g asosiy ixtisoslashgan hujayralaridir. N erv hujayra­
lari to 'r tta m uhim : kelayotgan turli habarlar (tashqi va ichki 
t a ’s iro tla r) ni qabu l qilish va ularni nerv im pulsiga aylantirish 
q o b iliy a tig a ; t a ’siro tg a jav o b a t q o ‘z g ‘alish yoki torm ozlanish 
h o la tig a o 'tis h ; q o ‘z g ‘alish yoki torm ozlanishni o ‘tkazish (m asa-
248

---

Ian, dendrit oxiridan perikarionga va so'ngra undan aksonni oxi- 
riga); axborotni (signalni) boshqa tuzilm alar (ob’ektlar) ga -
navbatdagi neyronga yoki effektor a ’zoga (mushak yoki sekretor 
hujayraga) uzatish xususiyatga ega.
Neyronlar neyiomediator va boshqa moddalar sintezlaydi va 
ajratadi, ular vositasida axborotni boshqa neyronlar va hujayra­
larga uzatadi. Nevron morfologik va funksional jihatdan mustaqil 
birlik hisoblanadi, lekin u o‘z o'sim talari yordamida boshqa 
neyronlar bilan sinaptik aloqalar o'rnatib, nerv sistemasi tuzilishi- 
ning asosi bo'lgan reflektor yoylari - zanjir bo‘g ‘ inlarini hosil 
qiladi. Reflektor yoyidagi vazifasiga ko‘ra retseptor (sezuvchi, 
aiferent), effektor (harakat lantiruvchi, motoneyron) va assot- 
siativ (oraliq) neyronlar tarqlanadi (rasm 8.2).