Gipotenziv vositalar

Noxush ta’siri: diazoksidga o’xshaydi.

DIBAZOL– benzimidazol xosilasi. Ichki a’zolar va tomirlarning silliq mushaklarini spazmini daf etadi. Qon bosimini tomirlarni kengaytirishi va yurak siqib chiqargan Qon ҳajmini kamaytirish xisobiga tushiradi. Gipotenziv ta’siri o’rtacha va davomli emas. Ko’pincha boshqa gipotenziv vositalar bilan birgalikda Qo’llaniladi.Xafaqonlik xastaligi ҳurujlarida tomirga kiritiladi.Bemorlar yaxshi Qabul Qiladilar.Noxush ta’siri kamdan-kam bo’ladi.

PAPAVERIN – Qoradori tarkibidagi alkoloid- izoxinolin unumi, miotrop spazmolitik.Yurakning toj tomirlarini o’rtacha kengaytiradi, miokardning kislorodga bo’lgan extiyojini oshiradi. Katta tomirlar va arteriolalarni kengaytiradi. Katta dozalarda atrioventrikulyar tugunida o’tkazuvchanlikni buziladi.

NO-ShPA– tuzilishi va ta’sir mexanizmi buyrak papaveringa o’xshaydi, lekin undan spazmolitik ta’siri unga nisbatan kuchliroq, davomliroq.

MAGNIY SULFAT – miotrop spazmolitik xossasiga ega, sezilarli darajada Qon bosimini pasaytiradi. Vegetativ gangliylarda AX-ni ajralishini kamaytiradi (ganglioblokatorlik xossasi). Katta dozalarda Qon aylanish markazini susaytiradi. Sedativ, tutQanoqQa Qarshi, katta dozalarda narkotik ta’siriga ega. Terapevtik ta’siri kengligi kichkina, shuning uchun dozasi oshirib yuborilsa, nafas markazini falajlaydi, miorolakstiya rivojlanadi. Bartaraf etish uchun CaSl₂-antogonisti kiritiladi.

NATRIY NITROPRUSSID– miotrop vosita. Qisqa ta’sirga ega (1-2min).Rezistiv (arteriola, kichik arteriyalar) tomirlarni kengaytiradi.Yurakning sistolik ҳajmini o’zgartirmaydi, chunki yurakka venalar bilan Qaytayotgan Qon ҳajmini kamaytiradi.Taxikardiya rivojlanadi. Ta’sir mexanizmi nitroglisteringa o’xshaydi: ya’ni guanilatstiklaza fermenti faolligini oshiradi va stGMF miqdorini ko’paytiradi, shu tufayli tomirlarning silliq mushaklari bo’shashadi. Natriy nitroprussid tomchi Qilib, xafaqonlik xurujlarida, boshqariluvchi gipotoniyada, yurak etishmovchiligida Qo’llaniladi.

KAPTOPRIL – tomirlar tonusini boshqarishda angiotenzin II muxim rol o’ynaydi.Jigar α₂globulin (renin substrat) yoki angiotenzinogen ajratadi. Unga buyrakning yukstaglomerulyar apparati ishlab chiqQan renin(proteolitik ferment) ta’sir etgach, angiotenzin I ҳosil bo’ladi. Renin, angiotenzinogen, angiotenzin I vazoaktivlik ta’siriga ega emaslar. Ko’pgina periferik to`qimalarda (buyrak, o’pka) va tomirlar endoteliysidagi kinaza II-(peptildipeptidgidroksilaza-angiotenzinga aylantiruvchi) ferment ta’sirida angiotenzin I angiotenzin II ga aylanadi. U noradrenalindan 50 marta kuchli. Angiotenzin II ta’sirida NA ajralishi va sintezi ortadi, buyrak usti bezidan aldosteron ajralishi ortadi. Organizmda Na⁺va suv ushlanib Qoladi. Qon bosimi ko’tariladi.Kaptopril angiotenzinga aylantiruvchi fermentga nisbatan yuQori affinitetga ega bo’lib, uni bloklaydi. Natijada angiotenzin II ҳosil bo’lishi kamayadi, tomirlarning va buyrak usti bezining angiotenzin resteptorlarini Qo’zG’alishi susayadi. Natijada aldosteronning ajralishi kamayadi, tomirlar bo’shashadi, Qon bosimi pasayadi.Shu bilan bir Qatorda prostastiklin, PGE₂ning ajralishi ortadi.Tomirlar kengayib, ularning umumiy Qarshiligi susayadi. Yurak ҳajmi va Qisqarish tezligi o’zgarmaydi. MITdan kaptopril yaxshi so’riladi. Ta’siri 30-60mindan so’ng boshlanadi va 8 soatdan ortiq davom etadi. Kaptopril jigarda parchalanadi, metabolitlari peshob bilan ajraladi.MNSga o’tmaydi, yo’ldoshdan ҳam o’tmaydi. Boshqa gipotenziv vositalar bilan birga Qo’llash mumkin. Bemorlar yaxshi Qabul Qiladilar.

Noxush ta’siri: allergik reakstiyalar, ta’m sezishning buzilishi, taxikardiya.

SARALAZIN– angiotenzin II-analogi ҳisoblanadi.Ҳamda uning resteptorlarini konkurent antogonisti ҳisoblanadi.Angiotenzin IIning gipertenziv ta’sirini bartaraf etadi. Ta’siri Qisqa 6-8 min, chunki peptidazalar ta’sirida tez parchalanadi.Preparatni tomirga kiritiladi, chunki me’da-ichak traktida tez parchalanadi.Lekin saralazin agonist xossasiga ega bo’lganligidan Qon bosimini oshirishi mumkin.Shu sababli gipotenziv vosita sifatida takomil preparat emas.