Gerontologiya va um um iy geriatriya

76

---

V bob. GEROFARMAKOLOGIYA
Ratsional farmakoterapiya
K eksalarni davolashda o ‘ziga xos juda ko‘p xususiyatlar va 
bilish lozim b o lg a n vaziyatlar ko ‘p. Ayniqsa, yosh shifokorlar 
va poliklinikada o ltirgan um um iy shifokorlar uchun alohida 
zarurdir. K eksalarni davolash usulining talablari quyidagilardan 
seziladi:
1. Jah o n b o ‘yicha aholining 11-12% keksalar bo ‘lib, ular 
orasida davolashga m uhtojlari 2 5 -3 0 % ni tashkil qiladi.
2. Keksalarda har bir dori vositasiga nojo‘ya ta ’sir, o ‘rta 
navqiron yoshdagilarga qaraganda 3 barobar ko‘proq. H ar 10 yosh 
oshgan sari bu ko‘rsatkich oshib boradi. Ayniqsa nojo‘ya ta ’sirdan 
o ‘limga olib kelish 7 5 -7 8 yoshlarga ko'proq to ‘g‘ri keladi.
3. Keksalar voshiga ayniqsa, poliformatsiya juda xos (har xil 
(barobar) dorilarni birdan ichish).
4. 60 yoshdan oshgan, katta yoshdagilarga dorilarni o ‘z vaqtida 
ichm aslik va ularni alm ashtirib yuborish xos.
Shuning uchun ham qariyalam i davolashda har tom onni 
o ‘ylab. sekin-sekin tekshirish asosida davolash lozim. Asosan 
davolash qiyinligiga sabab organizm ning ancha b o ‘shashganligi, 
ishtahalarning pasayishi, ovqat yeyish ancha m uam m olar bilan 
borishi, im m un holatning pastligi, m a’lum darajada intellekt 
pasayishi, kasalliklar ko'pligi va hokazo.
Davolashdagi m uam m olar yana quyidagi sabablar bilan 
tushuntiriladi:
A) farmatsevtik faktorlar - dorilarini qabul qilish m etodlarini 
bilish;
B) farm akokinetik faktorlar - absorbsiya, dorilarning tarqalishi, 
ularning oqsil bilan b o g ian ish darajasi, m etobolizm va dorilarning 
chiqarilishi;
D) farm akodinam ik faktorlar - dorilarga har xil sezuvchanlik;
E) terapevtik va zaharli ta ’sir, y a’ni ichilayotgan dorilarning 
bir-biriga m unosabatlari, ularning nojo‘ya ta ’sirlari;

---

F) 
praktik y ord am ja ray o n i davolanishga m unosabat, o ‘z 
vaqtida u la m i ichish, u larn ing dozalariga rioya qilish va ularning 
fizik ho latiga ta ’siri.