Gerontologiya va um um iy geriatriya

0 ‘simlik va giyohlardan foydalanish usullari
Surunkali uzoq davom etadigan 
kasalliklarni, 
kimyoviy 
d orilam ing zararli asoratlarini b artaraf etishda fitoterapiyaning 
o ‘rni beqiyosdir. F itopreparatlar va o ‘sim liklardan tayyorlangan 
d orilar kasalliklardan forig‘ b o ‘lishda ju d a asqotadi.
70

---

K eksalar yoshlikda e ’tiborsiz qoldirilgan xastaliklar hujum idan 
saqlanish uchun aksariyat ho llardadori-darm onlardan foydalanadi. 
Biroq ularning nojo‘ya ta ’siri bir kun o ‘z ta ’sirini ko‘rsatishi 
m um kin. O rganizm ishiga ziyon qilmaydigan, tabiiy giyohlardan 
dam lam alar esa bunday salbiy ta ’sirlarning oldini olishda juda 
m uhim .
Abu Ali ibn Sino eng ko‘p ishlatiladigan foydali o ‘simliklardan 
biri sifatida qizilmiya (salodka)ni ko‘p tilga olgan. Tibbiyot 
xodim lari, asosan dorilar ta ’mini o ‘zgartirishda bu giyohdan ko‘p 
foydalaniladi. U ning asosiy ildizida askorbinka kislotasi, mineral 
m oddalar, uglevod, polisaxaridlar va efir moylari bilan bir qatorda 
biologik aktiv m oddalar mavjud. Qizilmiya keksalikda im m un 
tizim ini m ustahkam lashda n af beradi. Uning ildizi qaynatilib, 
dam lam a sifatida ishlatiladi.
M a’lum otlarga qaraganda, qizilmiyada tayyorlangan doridan 
ko‘ra undan tabiiy usulda foydalangan afzalroq. Bu giyohning 
dam lam asi, asosan yo‘talda balg‘am ko‘rinishida va o ‘pka 
kasalliklarida tavsiya etiladi.
Dunyo tibbiyotida eng kokp q o ‘llaniladigan yana bir o ‘simlik 
exinatseya bo'lib, u nafas a ’zolari kasalliklarida, virus va 
m ikroblarga qarshi kurashishda yordam beradi. U ning tarkibida 
kalsiy, rux va magniy kabi foydali elem entlar bor.
Hazm a ’zolaridagi 
m uam m olar va 
ularning xastaliklari 
oloy, behi, bodom , gulxayri, yong'oq barglaridan tayyorlangan 
dam lam alar ham da yong'oq, qovoq, qora qarag'at kabi tabiiy 
n e'm atlar bem or dardiga m alham bo'ladi.
Ayniqsa keksalar orasida keng tarqalgan arterial gipertoniya va 
diabet kasalliklarini alohida inobatga olish lozim. Bu dardlarda 
ko'proq gazanda o ‘t, dalachoy, maym unjon sharbati, n a ’matak 
va qirqbo‘g ‘in dam lam asi, rovoch, trup, qora andizdan ham da 
ulardan tayyorlangan sharbatlar tavsiya etiladi.
H ozir shifobaxsh o'sim liklar sharbatlari tayyorlangan kislorod 
ko‘pigi bilan davolash ham yaxshi natijalar berm oqda. Bunday 
sharbatlar ovqatdan 1 -2 soat oldin beriladi.
Mi sol uchun em an, aipabodiyon, gulxayri, yalpiz, b o ‘yi
71

---

m o d o ro n , gazanda o ‘t, u zu m va olm a sh arbatlaridan tayyorlangan 
kislorod k o ‘p iklaridan keng foydalaniladi.
U m u m a n shifobaxsh giyohlardan foydalanish ju d a m uhim . 
Lekin eshak em i va d o ri-d arm o n larg a nisbatan allergik ta ’sirdan 
qiynaladigan keksalar m u olajalardan oldin allergolog tekshiruvidan 
o ‘tishi zarur.