Gerontologiya va um um iy geriatriya

Qandli diabetda parhez
Kasallikni davolashda parhezga rioya qilishdan tashqari jism oniy 
tarbiya bilan shug‘ullanish lozim. Bunda m ushaklar tetiklashadi, 
yog' kislotalarining parchalanishi, qand so4rilishi, to ‘qim alarning 
insulin va dorilarga sezuvchanligi oshadi. Ko‘pgina semiz va 
insulinga bog'liq b o lm ag an diabetli bemorlarga rejali jism oniy ish 
va oqilona parhez yaxshi ta ’sir ko'rsatadi. Zarurat tug‘ilgandagina 
d o ri-d arm o nlar bilan davolashga o ‘tish m um kin.
73

---

U m u m a n ichki kasalliklarda 15 ta parhez stoli mavjud. A ynan 
qandli diabetda bem orlarga 9-stol tavsiya etiladi.
1. N o n va u n m ahsulotlari: qora non , kepakli bu g ‘doy noni, 
2-navli b u g 'd o y u n id a n tayyorlangan n o n id an kuniga 150 g gacha, 
kunjut yoki b u g ‘doy, j o ‘xori n o ni, to p in am b u r solingan nonlar, 
teshik k ulcha, sarbitli pechenye va boshqalar.
2. S h o ‘rvalar: h ar xil sabzavotlardan tayyorlangan b o ‘lishi 
kerak, karam li, lavlagili, qaynatm a sh o ‘rvalar. Ularga kartoshka, 
g rechka, suli, j o ‘xori, perlovkalar q o ‘shish m um kin.
3. G o ‘sht m ahsulotlari: yog‘siz m ol, tovuq g o‘shti, kurka 
qaynatib, so ‘ng kartoshkani qovurib berish, sutli sosiskalar, 
parhezli kolbasa, yaxshilab qaynatilgan sho'rvalar, taom lar. 
B aliqning h am m a turlarini sh o krva sifatida va biroz o ‘simlik 
y og‘ida qovurib yeyish m um kin. Lekin baliq konservalari yeyish 
keng ta rg ‘ib qilinm aydi.
4. Sut m ahsulotlaridan: yog‘siz kefir, yog‘siz tvorog, sm etana 
(20% li yog‘li) pishloq (30% yog‘li), pishirilgan yoki yarim 
pishirilgan tuxum (1 kunda 1—2 ta).
5. Sabzavotlar: o ‘zim izning jaydari karam , rangli karam , 
k abachki, baqlajon, to m atlar, bodring, bulg‘o r qalam piri, rediska, 
qovoq, tu rp , k o ‘k n o ‘xat va loviyalar, qovurib yeyish m um kin.
6. Shirinliklar: k o ‘pin ch a shakar, qand yeyishga moyillik 
b o ‘Iishi m um kin. Bunda shakarning o ‘rnini bosuvchi yeguliklar 
tavsiya etiladi. H ozirgi kunda d o ‘konlarda alohida tokchalarga 
qandli diabetga uchraganlarga qand o ‘rnini bosuvchi oziq-ovqat 
m ahsulotlari sotilm oqda.
7. Ichim liklardan: olm ali, sutli choy, tabiiy tarkibida qand 
b o im a g a n meva va sabzavotlardan tayyorlangan sharbatlar, 
m ineral suvlar tavsiya etiladi.
8. M um kin emas: shirin sharbatlar, lim onad, mors, gazli va 
spirtli ichim liklar. M evalardan: uzum , qovun, anjir um um an 
m um kin em as.