Geografiya 10 sinf 2017. indd

Litosfera
  –  Yerning  qattiq  tosh  qobig‘i  bo‘lib,  Yer  po‘sti  va  yuqori 
mantiyaning  bir  qismini  o‘z  ichiga  oladi  hamda  astenosfera  qatlamiga-
cha  davom  etib,  qalinligi  150–200  km  ni  tashkil  etadi.  Litosfera  yaxlit 
bo‘lmay,  chuqur  yer  yoriqlari  bilan  yirik  bo‘laklar  –  litosfera  plitalari-
ga  bo‘lingan.  Ular  astenosfera  ustida  yiliga  5–10  sm  tezlikda  gorizon-
tal  yo‘nalishda  siljiydi.  Litosfera  plitalari  13  ta  bo‘lib,  ularning  nomi, 
siljish  yo‘nalishlari  va  tezligi  haqidagi  ma’lumotlarni  6-sinf  atlasidagi 
“Yer  po‘stining  tuzilishi”  xaritasidan  bilib  olishingiz  mumkin. 
Litosfera  plitalari  to‘qnashgan  joylarda  tez-tez  vulqon  va  zilzilalar 
sodir  bo‘ladi.  Bunday  mintaqalar