Геодезиядан 1-практикум

Мустақил ечиш учун масалалар
1. N – 40 – 59 – В - г номенклатурасига эга, карта варағи бурчакларининг географик координаталари аниқлансин.
2. Карта варағининг номенклатураси М- 38 - 49. Варақнинг масштаби ва ушбу варақка ғарбдан ёпишган шу масштабдаги карта варағи номенклатураси аниқлансин.
3. 20¹ х 30¹; 10¹ х 15¹; 5¹ х 7,5¹; 2,5¹ х 3¹45¹¹; ўлчамларга эга, карта варақлари номенклатурасининг мисоллари келтирилсин ва масштаблари аниқлансин.

4. 
   Карта ва планлар варақаларини ташқи расмийлаштириши
   

Трапецияли кўринишли топографик карталар варақлари учта рамкадан иборат: ички, минутли ва ташқи (7 - шакл.)
Ички рамка трапеция шаклига эга бўлиб, меридиан ва параллеллар кесмалардан ташкил топган. Ушбу чизиқларнинг чикишида ички рамканинг бурчакларида кенглик ва узоқликка мувофиқ қийматлари кўрсатилган. Масалан, 1:10 000 карта масштабидаги шимолий - ғарбий бурчак учун кенглик 54⁰ 42¹ 30¹¹, узоқлик эса 18⁰ 03¹¹ 45¹¹ (7 - шакл).
Картада нуқталарни географик координаталарини аниқроқ ўлчаш учун маълум оралиқлар орқали кенглик ва узоқликни белгиланган минутли рамкаси хизмат қилади. Минутли ва ярим минутли оралиқлар қалин чизиқлар билан белгиланган, ўн секундли интерваллар эса - нуқталар орқали.

7 - шакл. 1:10000 масштабли топографик карталарнинг
шимолий – ғарбий бурчагининг рамкаси
Ички ва ташқи рамкалар орасида координаталар (километр) тўри чизиқларининг ордината ва абсцисса чиқишлари ёзилган. Шунда, ордината қийматларида биринчи бўлиб, зонанинг номери кўрсатилган, ўқ меридиандан саналадиган ординатанинг ўз ўлчамлари эса 500 км га оширган. Масалан, координата тўрининг 4311 чиқишининг рақами (7 - шакл) ушбу карта варағи 4 - чи зонада жойлашганини билдирилади, ушбу чизиқнинг ординаталари манфий қийматга эга – 189 км.
Ташқи рамка декоратив мақсадида ясалган бўлиб, унинг узулган жойларида уша масштабдаги тўрта қўшни карта варақларини номенклатуралари ёзилади.