Genetika va evolyutsion

Dastlabki tirik organizmlarning paydo bo`lishi.
Koatservat tomchilar 
kattalashgandan so`ng mayda tomchilarga parchalanadi. Foks tajribalarida 
proteinoidlarning kontsentrlangan suvli eritmasi 130—180° da qaynatilganda, 1—
2 mkm hajmdagi mikrosferani hosil qilgan. Bunday eritmalarda lipidlar bo`lmasa 
ham, mikrosferalar hujayraning ikki qavatli lipid membranasiga o`xshash qavat 
hosil qilgan. Qulay sharoitda bunday mikrosferalar eritmadagi proteinoidlar hisobiga 
o`sgan va xuddi bakteriyalar singari bo`lingan. Koatservat tomchilar o`z ximizmi 
bilan farqlangan. Koatservat tomchilardan katalizator xossasiga ega bo`lganlar 
ko`proq polimerlangan va uzoq yashagan. Koatservat tomchilarning tashqi muhitdan 
energiya va moddalarni o`zlashtirganlari yashab qolib bo`lingan. Lekin ular tirikka 
yaqin bo`lsa ham, hali ularni hayot deb bo`lmas edi. Dastlabki stabillashgan 
probionitlar avtokatalik, nuklein kislotalardan iborat koatservat tomchilar shaklida 
bo`lgan, degan faraz bor. 
Binobarin, dastlabki davrlarda nuklein kislotalar bilan oqsil, molekulalarining 
qo`shilishi ehtimoli ro`y bergan. Bunda nuklein kislota avtokatalizator va matritsa, 
oqsil esa qurilma va himoya vazifasini o`tagan bo`lishi mumkin. Bunday turg`un 
sistemalarni Oparin shartli ravishda 
probiontlar 
deb atagan. Uning ko`rsatishicha, 
probiontlarning 
keyingi 
evolyutsiyasi 
moddalar 
almashinuvi 
jarayonlarini 
uyushtiradigan «apparat mexanizm» larining aktivlashishi bilan uzviy bog`liq 
bo`lgan. 
Probiontlarda moddalar almashinuvining sekin-asta murakkablashuvi natijasida 
progressiv evolyutsiya yanada yuqori aktivlikka ega katalizatorlar fermentlarni 
vujudga keltirgan. Shunday qilib, tarixiy jarayonda, Oparin uqtirishicha, tirik 
sistema bir butun holicha, shuningdek uning ayrim mexanizmlari takomillasha borgan, 
Moddalar almashinuvi va o`z-o`zini ko`paytira olish tirik hujayraning eng asosiy
xossasidir. Xoldeyn va Oparin hayot paydo bo`lishidagi dastlabki xossasi har xil 
talqin qilganlar. Oparin hayot paydo bo`lishidan oldin moddalar almashinuvi 
xossasi, Xoldeyn esa o`z-o`zini ko`paytira olish xossasi kelib chiqqan, degan fikrni, 
quvvatlaydilar.